ile �e ka�da �ydowi wyrz�dzona krzywda albo obraza �ci�ga�a tam kar� ustanowion� przeciwobrazie szlachcica...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
PO NEAPOLITA�SKU (inaczej)30 dag m�ki, 0,5 dag dro�d�y, 2 �y�ki oliwy, 4 pomidory, 2 �y�ki przecieru pomidorowego, 2 z�bki czosnku, 4 filety anchois (kore-czki...
Sytuacje przeciwnie zr�nicowane polegaj� na tym, �e jednostka jest za jedn� ze swych cech akceptowana przez jedn� osob�, a za inn� cech� odrzucana przez drug�...
Nie mogłem pojąć, jak to się stało, gdy nagle z przeciwnej strony wypadł na mnie mój ordynans i zasypawszy mnie gradem płynących z serca powinszowań wyłożył mi...
– Już ja ją przezpiecznie odeślę albo i sama odwiozę – mówiła mu Baśka – prędzej zaś sama odwiozę, bo raz w życiu chciałabym widzieć całe...
w swej głowie wymalował, iż potym sztychując ono z rzeczą prawdziwą a widomą, chocia sama w sobie onad rzecz była dziwnie osobna, jednak przeciwko onej...
- Na fajki gracie? Kurcze, to już hazard! Szef jak się dowie to nas zjebie!- No co ty! Wiesz, przecież pooddajemy sobie te fajki na końcu...
jako zakładnik, wszedł do miasta i postanowił go wykraść i zbiec do Judei; następnie korzystając z tego, że Kasjusz musiał spiesznie podążać przeciwko...
mo to, kiedy w stoczniach Contruuma instalowano te urządzenia, mało kto pokładał w Ze skwierczeniem przecięły warstwy atmosfery, unicestwiły wszystko na swojej...
Kommodus odby³ drogê z m³odzieñczym poœpiechem, przeci¹ga³ szybkoprzez miasta, które le¿a³y po drodze, przyjmowany wszêdzie po cesarsku,a gdy siê zjawi³...
pozostali ze zburzonymi umysłami, z krwią zaognioną, z na pół w ustach przeciętymi wyrzuty wzajemnymi, które gdzie indziej wysypać się miały...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Zreszt� nier�wnie mniej liczni, prawie jeszcze bez wyj�tku zamo�ni, tylko
w sto�ecznych miastach jako najprzemy�lniejsza klasa wielkomiejskiej ludno�ci i wielkomiej-
skiego �ycia osiedli, nie r�nili si� �ydzi �wcze�ni ani strojem, ani stopniem wykszta�cenia
od chrze�cijan. Jako� �yli oni z chrze�cijanami na zwyk�ej stopie towarzysko�ci, ucztowali z
nimi przy jednym stole i lubo ju� statut wi�licki gorzko o ich zdzierstwie wyra�a� si�, uwa�ani
byli w powszechno�ci bez onego wstr�tu religijnego, jaki dopiero p�niejsze wzbudzi�y zaj�cia
� uchodzili za mo�nych, przebieg�ych cudzoziemc�w.
Ju� to wi�c bankierstwem podobnym, ju� to zwyczajnym handlem dorabia�o si� kupiectwo
�rednich wiek�w niepospolitych dostatk�w. Mieszczanie kupuj�cy dobra ziemskie nale�eli do
powszednich przyk�ad�w zamo�no�ci. Maj�tniejsi byli w stanie wchodzi� w spekulacje pieni�ne
z ksi��tami, po�ycza� pieni�dze monarchom zagranicznym, jak np. p�niejszemu
cesarzowi Karolowi IV, zad�u�onemu za czas�w Kazimierza Wielkiego u krakowskich
mieszczan Wierzynka i K�picza. Najbogatsi, jak ten�e sam rajca krakowski Wierzynek, podczas
zjazdu wielu kr�l�w i ksi��t w Krakowie na wesele wnuczki Kazimierza Wielkiego z
cesarzem Karolem IV mogli pi�ciu monarch�w podejmowa� w swym domu i z�o�y� im w
darze upominki bliskie warto�ci stu tysi�cy czerwonych z�otych.
Dodajmy� do tego dobrego bytu mieszcza�stwa �redniowieczn� ��dz� bawienia si�, a
zdo�amy powzi�� wyobra�enie, jak weso�e �ycie wi�d� nasz Krak�w mieszcza�ski. Zastosujmy
za� do wyobra�enia o powszechnej zabawie i weso�o�ci znany ju� rys prostactwa umys�owego
ludzi �wczesnych, a b�dziemy mogli zrozumie�, jak rubasznie jaskrawymi barwami
�wieci ta zabawa mieszcza�ska, jak szumnie, zgie�kliwie i rozpustnie wynurza si� weso�o��
naszych �bogaczy� krakowskich.
Przed wszystkim wysila� si� ka�den na przepych stroju. Nie pojmowano powagi i zamo�no�ci
bez wystawy i bogactwa odzie�y. St�d wszyscy urz�dnicy i znamienito�ci miasta poczytywali
sobie za obowi�zek b�yszcze� od srebra i z�ota. W �lad za pierwszymi patrycj
uszami garn�� si� lada mieszczanin, lada rzemie�lnik, nie chc�cy uchodzi� za gorszego. Ta
ch�� dor�wnania ka�demu, ten najsro�szy ze wszystkich przymus�w, przymus obyczajowy,
ci�y� dotkliw� plag� na domowym �yciu mieszcza�skim. Ju� to wi�c dla przyniesienia ulgi
w tej mierze, ju� to zawarowania sobie samym przywileju najokazalszej powierzchowno�ci
wydawa�a rada miejska cz�ste w �rednich wiekach prawa o zbytku w strojach, podobne do
siebie we wszystkich miastach niemieckich lub zniemcza�ych. One to dostarczaj� nam rys�w
do obrazu strojno�ci i zabaw miejskich.
I oto nawet w porze najwi�kszego ograniczenia przepychu w strojach widzimy pan�w rajc�w
i urz�dnik�w miasta w d�ugim, szerokim p�aszczu, w kapeluszu o trzech srebrnych ga�kach,
w szerokim, srebrnymi lamami wysadzanym pasie, czyli obr�czu, u kt�rego wisi kord w
srebrnej pochwie. Kupiec ma na sobie jedwabny �upan, a na palcu obowi�zkowy pier�cie�
z�oty, na kt�rym wyrzezany jest kupiecki jego �cech�, czyli znak. Ka�dy inny mieszczanin
nosi suknie z po�ledniejszego sukna, srebrnymi przecie� haftkami i �wiecid�ami upstrzone.
Gdzie mniej surowa cenzura karci�a przepych stroju, �wiecili panowie mieszczanie aksamitnymi
szatami o szerokich, rozcinanych r�kawach, srebrnych guzach i klamrach, kosztownym,
szerokim bramowaniu. Pod spodem bywa�y takie suknie podbite najdro�szymi futrami, po
wierzchu za� dawna moda opina�a je srebrzystymi obr�czami, zawiesza�a na nie srebrnooprawne
torebki, czyli tobole, przyczepia�a srebrzysty kord. Wed�ug prawa nie powinne by�y
te ostatnie przydatki stroju zawiera� w sobie wi�cej srebra nad 4 grzywny; drogie futra mia�y
s�u�y� tylko za podbicie kapelusz�w o du�ych kresach, a bramowaniu, czyli pasamonom,
wolno by�o mie� tylko jedn� pi�d� szeroko�ci.
Skromna, niewymy�lna ludno�� polska, wierna w tym starodawnej prostocie S�owian, nawet
w swej �e�skiej po�owie bardzo ma�o w og�le troszczy�a si� do p�nych czas�w o pstrocizn�
i przepych stroju. St�d, jak cudzoziemcy z podziwem postrzegali, �gdyby nie ra�tuch,
ledwie m�g�by� rozr�ni� str�j m�ski od �e�skiego�, rozr�ni� jednostajne ko�uchy i szuby
ojc�w i braci od takich�e samych ko�uch�w i szub niewie�cich. W zetkni�ciu z ludno�ci�
miejsk� patrzyli Polacy z najwy�szym zadziwieniem na zbytkowno�� stroju miejskiego, a gdy
z czasem i dla nich nadesz�a pora wi�kszej strojno�ci, musia� obfity s�ownik toalety niemieckiej
przyj�� w pomoc ubogiemu w tej mierze j�zykowi polskiemu i utworzy�a si� owa dziwaczna
polsko-niemiecka terminologia stroj�w, kt�rej dzi� prawie zgo�a nie rozumiemy.
�atwo poj��, i� str�j dam miejskich by� jeszcze zbytkowniejszy. Nawet w miastach
oszcz�dnych musiano im pozwoli� aksamitu do czepk�w, z�otog�ow�w do sukien i szerokich
z�otych galon�w. C�rkom rajc�w wolno by�o stroi� si� w wie�ce z pere� albo ogniwek srebrnych,
ubo�szym w jakiekolwiek ozdoby i �wiecid�a fa�szywe. W miastach rozrzutnie j szych
nie umia�y panie miejskie znale�� miary wysoko�ci czepc�w i czub�w, d�ugo�ci sukie�. Na
pr�no nakazywa�y ustawy, aby �adna suknia ani falbana u sukni nie wa�y�y si� by� tak d�ugie,
i�by je kto� trzeci m�g� przydepta�, a czepcom broni�o prawo wspina� si� wy�ej nad p�
�okcia wroc�awskiej miary. Wszak�e panie mieszczanki nie da�y si� tym odstraszy� i w takich
nawet miastach, gdzie umiarkowany str�j m�ski nie dawa� powodu do zakazu i ogranicze�, w
naszym w�a�nie Krakowie; przesadza�y si� w z�otych i srebrnych pasamonach, haftach i wyszywaniach
b�d� to per�ami, b�d� z�otem, osobliwie za� w kosztownych kanakach, czyli
ubraniu g�owy.
Przeciwne tym �e�skim zbytkom ustawy, wzbraniaj�c kanak�w i pere� na sukniach, z�ocistych
pasamon�w, zaleca�y skromne pasamony po 6 groszy �okie� krakowski. Licz�c po 24
�okci na sukni� by�a to w czasach dro�yzny na byd�o, nawet po kr�lewsku p�ac�c za wo�u,
cena trzech wo��w roboczych. W czasach grabie�y i rozsypki wojennej, jak w�a�nie podczas
wojny Na��cz�w z Grzyma�ami, mo�na by�o za cen� takich skromnych pasamon�w u jednej
sukni panie�skiej kupi� nierzadko 6 par wo��w, a trafiwszy szcz�liwie i ca�e stado, tj. siedmdziesi�t
i kilka sztuk po 2 grosze za wo�u. A to� znane jest s�owo zdziwienia, jakie przy wje�dzie
do jednego z �wczesnych miast flamandzkich wyrzek�a kr�lowa francuska na widok
zbytkownej toalety witaj�cych j� mieszczek. �My�la�am � zawo�a�a ma��onka Filipa IV � i�
jam tu jedna kr�low�, tymczasem widz� ich sze��set!� Takiemu przepychowi w strojach ho�dowa�y
wszystkie bogatsze miasta �redniowiekowe.
W og�le starano si� w tych miastach, jak zreszt� w ca�ym �wiecie �wczesnym, nier�wnie
chciwiej ni�li w �wiecie dzisiejszym o dogodzenie wszelkimi sposoby cia�u mi�emu. By�y te
starania zapewne daleko mniej wymy�lne, subtelne, wykszta�cone ni� dzi�, kiedy po dalszych
p�tysi�cu leciech towarzyskiego po�ycia umiej�tno�� dobrego bytu musia�a si� koniecznie