niata �adna tradycja o istniej�cym tu kulcie poga�skim" (M...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Jeśli rodzice nie dadzą dziecku doświadczyć miłości, jeśli nie ujawnią swoim zachowaniem, że samo jego istnienie jest dla nich radością, dziecko odwróci od...
Statyczne pole magnetyczne może być wytwarzane przez sztabkowe magnesy trwale i przez elektromagnesy: Nie istnieją pojedyncze bieguny magnetyczne -...
Należało się spodziewać, że ze wszystkich Verealów przede wszystkim don Diego uszanuje świętość tradycji, tymczasem właśnie don Diego stał się sprawcą...
Badacze uważają, że istnieje związek między tym imieniem a huryckim terminem ofiarnym azazhum/azuzhi, który ma się wywodzić z rdzenia semickie-go...
on wszystkie zasadnicze pytania moralne i filozoficzne, pasował się ze wszystkimi trudnościami dogmatów i tradycyj, klął i dąsał się jak tytan Prometeusz,...
Mimo i� w Indiach istnieje wiele program�w o�wiaty doros�ych, to jednak dzia�aj� one na ma�� skal�...
Socjologowie, kt�rzy zajmuj� si� ustaleniem cech charakterystycznych dla profesji zgodzili si�, �e istnieje ich kilka1...
Wypracowali sobie także niemalże fobię braku zainteresowania dla wszelkiej tradycji, włączając w nią również wytwory największych umysłów...
b) tworzymy nowy zwi¹zek ³¹czliwy przez analogiê do ju¿ istniej¹cego, np...
poziomach, na kt�rych istniej� jednostki z�o�one...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Derwich, Wiarygodno�� przekaz�w, 1996, s. 102).
Jest rzecz� zrozumia��, �e w r�nych, wy�szorz�dnych grodach centralnych archeolodzy natrafiaj� na rozmaite przedmioty �wiadcz�ce o przejawach uprawiania przez ich mieszka�c�w rozmaitych praktyk magiczno-religijnych (np. ofiary zak�adzinowe w postaci czerep�w ko�skich pod w�g�ami dom�w, kozio�k�w lub k��w zwierz�cych, skorup jaj itp.) we Wroc�awiu i Opolu. O ci�g�o�ci tego my�lenia religij-no-magicznego �wiadcz� te� podobne artefakty, wzbogacone nowy-
220
mi przedmiotami kultu, nawarstwiaj�ce si� tam tak�e na swym star-zvm pod�o�u (krzy�yki, amulety). Te artefakty i pozosta�o�ci zwi�za-ne z kultem chrze�cija�skim poddaj� si� �atwiejszej interpretacji ni� tamte z okresu przedchrze�cija�skiego z powodu lepszej znajomo�ci �wiatopogl�du religijnego �wczesnych wyznawc�w. Trafnie scharakteryzowa� te trudno�ci badacz, zajmuj�cy si� kompetentnie tymi zagadnieniami:
�Daleko trudniej natomiast w pe�ni wykorzysta� archeologiczne �r�d�a w badaniach nad przedchrze�cija�sk� religi� S�owian, jak r�wnie� do rozpoznawania pozosta�o�ci dalszego jej utrzymywania si� w procesie chrystianizacji. Wyniki bada� archeologicznych rzeczywi�cie niezwykle pomna�aj� fakty odnosz�ce si� do rozmaitych �lad�w praktyk zwi�zanych z religi� przedchrze�cija�sk�. Nie towarzyszy jednak temu pomna�aniu �r�de� zasadniczy post�p w poznaniu istoty religii przedchrze�cija�skiej S�owian, a je�eli jest on bardziej widoczny, to g��wnie w odniesieniu do sfery obrz�dowej praktyk kultowych. Koniecznie wypada przy tym zwr�ci� uwag� na jeszcze jeden aspekt zwi�zany z odkrywaniem i zarazem interpretowaniem odkrywanych fakt�w. Nale�y pami�ta� o trudnej do pokonania jednostronno�ci w tych dzia�aniach, wynikaj�cej z naszych obecnie ukszta�towanych wyobra�e� o wiedzy o religii, a w tym przypadku w szczeg�lno�ci o do�� s�abej, jak wiemy, poznanej przedchrze�cija�skiej religii S�owian. Z takiej perspektywy dokonana jest wi�kszo�� odkry� i interpretacji niekiedy w powi�zaniu z rozbudzon� wyobra�ni�, a raczej fantazj�" (B. Gediga, Chrystianizacja, 1996, s. 159).
P�ock i �ysie� s� wymownymi przyk�adami s�uszno�ci powy�szych ostrze�e�.
W tym post�powaniu badawczym trzeba te� stale mie� na uwadze r�nice mi�dzy �wczesn� Polsk� p�nocn� (tj. Wielkopolsk�, Kujawami, Mazowszem i Pomorzem), a Polsk� po�udniow�. Ta druga co najmniej ju� od drugiej po�owy IX wieku znajdowa�a si� najpierw w kr�gu mniej, a od pocz�tku X stulecia bardziej intensywnego oddzia�ywania schrystianizowanych ziem naddunajskich (S�owacja, Morawy, Czechy) w okresie misji metodia�skiej, a p�niej rzymskokatolickiej metropolii salzburskiej (Passawa, Ratyzbona). Wprawdzie nieuzasadnione jest mniemanie o przeniesieniu obrz�dku s�owia�skiego z Moraw do Polski po�udniowej u schy�ku IX wieku i o jego poronnej formie konty-
221
nuacji w X i XI wieku, to ca�kiem pewna jest penetracja wp�yw�w Ko�cio�a ratyzbo�skiego przez Czechy na �l�sk i Ma�opolsk� �a� po Bug i Styr" w X stuleciu i kontynuacji tych wp�yw�w ju� po przeprowadzeniu chrystianizacji pod jurysdykcj� w�asnego biskupa misyjnego.
Nie wiemy, w jakiej formie dokonywa�a si� ta chrystianizacja Polan za czas�w Mieszka I. Z Kroniki biskupa Thietmara dowiadujemy si� tylko og�lnikowo, �e biskup Jordan �ci�k� mia� z nimi prac�, zanim niezmordowany w wysi�kach, nak�oni� ich s�owem i czynem do uprawiania winnicy Pa�skiej" (ks. IV, rozdz. 56). By� pod tym wzgl�dem zapewne podobny do �w. Wojciecha, kt�ry w swej kr�tkotrwa�ej i bez powodzenia podj�tej pracy misyjnej w�r�d Prus�w stosowa� metod� perswazji.
Bardziej drastycznych form oswajania poddanych z zasadami nowej wiary ima� si� jego nast�pca, Boles�aw Chrobry; zas�u�y� sobie z tego powodu na pochwa�� biskupa Thietmara: