Kr�tko m�wi�c, produkt narodowy brutto to wynik, kt�ry otrzymamy wyra�aj�c w jednostkach pieni�nych ca�� r�norodno�� d�br i us�ug: korn-puter�w, pomara�cz, us�ug...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Elfowie zrobili wiele pierścieni, lecz Sauron potajemnie zrobił Pierścień Jedyny, który miał wszystkimi innymi rządzić...
włącznie, wszystko w tym stylu, który fachowcy nazywają stylem winietowym – sposób malo- wania przypominał wielce Sully'ego – w ulubionych...
Odwr�ci� si� ty�em do �wiat�a reflektora i os�aniaj�c oczy przed blaskiem bij�cym mu spod n�g, spr�bowa� zajrze� w kryszta�ow� g��bin� jak przez l�d, kt�ry skuwa jezioro...
– Hej! – krzyknął swym ochrypłym i niemal bezdźwięcznym głosem, który przypominał plusk kamieni wrzucanych do podziemnego jeziora...
przed laty wieloma przywiózł mu w prezencie pewien bardzo wielki kupiec wprost z Gdań- ska, tliły się kawałki tego czarnego tytoniu, który nosi na paczce...
da� si�y sprawiedliwo�ci, usprawiedliwiono si��,i�by sprawiedliwe i silne by�y razem i aby by�pok�j, kt�ry jest najwy�szym dobrem...
Z mieczem Gawaina natarł na Gwydiona, który natychmiast upadł w poprzek łoża, wyjąc i strasznie krwawiąc z wielkiej rany na plecach; po chwili, gdy do przodu...
Nałgała mu coś o jednym jedynym weekendzie w łóżku z narzeczonym, który poszedł do wojska i zginął, co potem okazało się szczerą prawdą, gdyż...
zemsty wywrzeć, ogłosił między swymi dworzanami nagrodę temu, kto mu wskaże owego arbitra, który pierwszy po Ketlingowym wniosku zakrzyknął: „Zdrajca i...
Ware, który mo¿e byæ pojedyncz¹ partycj¹ dyskow¹ podzielon¹ na wiele partycji lo- gicznych...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Jest on r�wny sumie pieni�^ nych warto�ci wszystkich d�br konsumpcyjnych i inwestycyjnych oraz zakup�w dokonywanych przez rz�d.
Po takim wst�pnym rzucie oka, przejdziemy do om�wienia element�w rachunk�w dochodu narodowego i produktu. Zaczniemy od rozr�nienia wzrostu PNB realnego i nominalnego. Nast�pnie zajmiemy si� r�nymi sposobami mierzenia PNB, a tak�e jego g��wnych sk�adnik�w. Na koniec zastanawiamy si� nad niedostatkami PNB jako wska�nika dobrobytu gospodarczego, proponujemy pewne alternatywne podej�cie do dobrobytu ekonomicznego netto (DEN) i rozwa�amy znaczenie "szarej gospodarki".
PNB realny i nominalny: "deflowanie" (korygowanie) za pomoc� wska�nika cen
Widzieli�my, �e obliczaj�c PNB stosuje si� wyra�ane w jednostkach pieni�nych bie��ce ceny rynkowe, a�eby rozmaito�� maszyn, pomara�cz i innych d�br zestawi� w jednej, globalnej liczbie. Czy kto� jednak zdecydowa�by si� dokonywa� pomiaru r�nych rzeczy za pomoc� miarki nie drewnianej, ale gumowej - takiej, kt�ra by si� z dnia na dzie� rozci�ga�a w r�kach?
Jest to jeden z problem�w, kt�re musz� rozwi�za� ekonomi�ci, pos�uguj�c si� pieni�dzem jako miar�. W obecnych czasach inflacja ci�gle podwy�sza og�lny poziom cen. Jest jasne, �e do mierzenia produkcji i dochodu jakiego� kraju potrzebna nam jest miarka nie ulegaj�ca zmianom.
Jak to mo�na osi�gn��? Wiele szk�d powodowanych elastyczno�ci� jednostek pieni�nych ekonomi�ci mog� naprawi�, pos�uguj�c si� jakim� wska�nikiem cen1. (Po raz pierwszy ze wska�nikami cen zetkn�li�my si� w rozdziale 5. Pe�ne om�wienie zawiera rozdzia� 12.)
Por�wnanie dotycz�ce okresu 1929-1933 pozwoli nam zilustrowa� proces pos�ugiwania si� wska�nikiem cen w celu "skorygowania" bie��cego albo "nominalnego PNB", przekszta�caj�c go w "PNB realny w cenach z 1929 r." Realny PNB mierzy ca�kowit� ilo�� produktu, nominalny natomiast PNB
1 Wska�nik cen jest to �rednia wa�ona cen, w tym przypadku cen tysi�cy pozycji wchodz�cych w sk�ad PNB. Wska�nik cen u�ywany dla korygowania wp�ywu inflacji (czyli dla "zdef-lowania" PNB) nazywa si� deflatorem. Definiujemy go jako �redni� wa�on� zmian cen wszystkich d�br wchodz�cych do PNB, przy czym ka�demu z d�br przypisana jest waga, zale�nie od jeg� procentowego udzia�u w ca�kowitym PNB.
rjiierzy bie��c� warto�� pieni�n� produktu. Stosunek nominalnego PNB do pNB realnego stanowi "cen� PNB", kt�ra nazywa si� deflatorem PNB.
W tablicy 6.1 podano faktyczne warto�ci PNB za rok 1929 i nominalne za rok 1933 jako 103 i 56 mld dol. Pokazuje to, �e PNB by� w 1933 r. o 46% ni�szy od PNB z roku 1929, jednak oficjalne szacunki m�wi�, �e w okresie Wielkiej Depresji ceny spad�y przeci�tnie o oko�o 23%. Je�eli przyjmiemy rok 1929 za podstaw� r�wn� 100, to otrzymamy wska�nik cen dla 1933 r., oko�o 77 A zatem nasz nominalny PNB z 1933 r. wynosz�cy 56 mld dol. by� w kategoriach realnych wart znacznie wi�cej ni� po�ow� 103 mld dol. PNB z 1929 r.
PRZYK�AD OBLICZANIA REALNEGO PNB
Realny PNB (w mld dol.,
Nominalny PNB
Wska�nik cen
ceny z 1929 r.)
Rok
(w mld dol. warto�ci bie��cej)
(deflator PBN)
(3) =
= - x100
(2)
(D
(2)
(3)
103
1929
103
100
-- x
100=103
100
56
1933
56
77
100 = 73
77
Tabl. 6.1. Aby otrzyma� realny PNB, korygujemy nominalny PNB, dziel�c go przez wska�nik cen
Pos�uguj�c si� wska�nikiem cen z kolumny (2) korygujemy dane z kolumny (1), aby otrzyma� realny PNB, kolumna (3). Pytanie: czy potrafisz wykaza�, �e realny PNB z 1929 r. wynosi� w cenach 1933 r. 79 mld dol.? Wskaz�wka: przyjmuj�c za podstaw� (100) rok 1933, otrzymamy wska�nik cen dla 1929 r. r�wny 130.
O ile wi�cej? W tablicy 6.1 nominalny PNB dzieli si� przez wska�nik cen, by otrzyma� w wyniku realny PNB, czyli PNB w cenach z 1929 r. Z rachunku tego wynika, �e "realny PNB" spad� do siedmiu dziesi�tych poziomu z 1929 r. W cenach z 1929 r. - czy w pieni�dzach i sile nabywczej z 1929 r. - realny PNB spad� do 73 mld dol. A zatem cz�� owego spadku o prawie po�ow�, jak to wskazuje nominalny PNB, by�a wynikiem iluzji, wynikaj�cej ze zmienno�ci u�ywanej jednostki pomiaru.
Rysunek 6.2 oddaje histori� nominalnego PNB (wyra�onego w faktycz-nych jednostkach pieni�nych i cenach bie��cych z ka�dego kolejnego roku). Nast�pnie, dla por�wnania, realny PNB (wyra�ony w dolarach z 1972 r.) Przedstawia gruba linia.
Zauwa�my, �e cz�� wzrostu nominalnego PNB w okresie ostatniego P�wiecza jest naprawd� iluzoryczna, wynika bowiem tylko z inflacji jednostek ^nowych wykorzystywanych do pomiaru. W sumie:
f
PNB nominalny "deflator PNB '
ra�cze i chleb; us�ug takich, jak opieka zdrowotna czy strzy�enie w�os�w. Uwzgl�dniamy tylko dobra finalne, ostatecznie zakupywane i zu�ywane przez konsument�w; przyczyny takiego podej�cia om�wimy wkr�tce dok�adniej, nochody rodzin wydawane s� na te w�a�nie dobra konsumpcyjne, jak to pokazuje g�rna cz�� rys. 6.3. Dodajmy wszystkie "dolary konsumpcyjne" wydane na owe dobra finalne, a dojdziemy do ��cznego PNB w tej uproszczonej gospodarce.
A zatem w naszej prostej gospodarce mo�emy �atwo obliczy� doch�d czy produkt narodowy jako sum� rocznego strumienia ko�cowych d�br i us�ug:
PNB realny =
PNB nominolny i reolny
Obieg okr�ny w mokroekonomii
ZAKUPY KONSUMPCYJNE (w dol.)
r
~i
nominalny PNB (ceny bie�gce)
DOBRA l US�UGI (chleb, us�ugi fryzjerskie itd.)
GOSPODARSTWA DOMOWE
PRZEDSI�BIORSTWA
1930
1940
1980
1950 1960
Lato
1970
US�UGI
CZYNNIK�W PRODUKCJI (procy, ziemi itd.)
Rys. 6.2. PNB nominalny ro�nie szybciej ni� PNB realny ze wzgl�du na inflacj� cenow�
Obraz wzrostu nominalnego PNB od czas�w Wielkiej Depresji przejaskrawia wzrost PNB realnego. Poniewa� od lat trzydziestych ceny wzros�y, po to, aby wykry� tendencje zmian realnego PNB, musimy si� pos�u�y� wska�nikiem cen, by skorygowa� ("zdeflowa�") PNB nominalny. �r�d�o: U.S. Department of Commerce.
P�ACE, PROCENT, ZYSKI (w dol.)
ITD.
:'-" Dwie miary produktu narodowego: strumie� d�br i strumie� dochod�w