zajmuje

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Wieloryb się wzruszył...
Kommodus odbyÂł drogĂŞ z mÂłodzieĂączym poĹpiechem, przeciÂągaÂł szybkoprzez miasta, które leÂżaÂły po drodze, przyjmowany wszĂŞdzie po cesarsku,a gdy siĂŞ zjawiÂł...
trwoga na próżno do sejmujących nie przemawiała w wewnętrznych wstrząśnieniach...
Dorcas wpięła sobie we włosy stokrotkę; kiedy jednak szliśmy wzdłuż kamiennych ścian (ja owinięty szczelnie w mój płaszcz, a tym samym całkowicie...
naszych ewolucyjnych uprzedzeń mamy skłonność do myślenia o początku wszechświata jak o pewnej szczególnej chwili, przed którą wszechświat nie...
Posiadacz zegarka skinął ręką...
Wyszedł z Białego Domu zasępiony, żałując, że nie zażądał przerwania terrorystycznych nalotów, które zamieniały w ruinę wszystkie znaczniejsze miasta...
80 Hippagreci byli to jakby rotmistrze dowodzÂący oddziaÂłem zÂłoÂżonym z 300 jeĹ¸dĹ¸ców stanowiÂących przybocznÂą straÂż króla...
Plasując się na drugim miejscu (pierwsze zdobył Dell wśród firm zajmujących się handlem w Internecie), Amazon...
Justyna Horska[JJH] Jestem w Zakonie, gdzie kobiety mają takie same prawa co mężczyźni...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Jest niemal wy��cznie kwesti� uk�ad�w rodzinnych, zgodno�ci maj�tkowej; to dwaj
rejenci
flirtuj� i gruchaj� z sob�, dochodz� do porozumienia, po czym rzuca si� sobie w obj�cia
dwoje obcych ludzi, aby szli razem przez �ycie. Jeden rys zw�aszcza przetrwa� do czas�w
Balzaka: to kontrast mi�dzy zupe�n� nie�wiadomo�ci� �ycia, sztucznym og�upieniem, w
jakim
utrzymywano m�od� dziewczyn�, a nieograniczon� prawie swobod�, do kt�rej
przechodzi�a
jako m�atka, wnosz�c w ma��e�stwo fantastyczne i opaczne poj�cia o �yciu oraz
niezdrowo
rozko�ysan� wyobra�ni�. Wspomnia�em ju�: nie chc� roli Balzaka jako �reformatora"
6 Nale�y tu wszelako nadmieni� trzy rzeczy: l. i� to samo mog�oby si� zdarzy� po paroletnich konkurach; 2.
�e ma��e�stwo samej pani d'Epinay, kt�ra po�lubi�a z wzajemnej sk�onno�ci krewniaka swego, znanego jej
od
dziecka, wypad�o jeszcze gorzej; 3. i� po d�ugiej ewolucji obyczajowej doszli�my do czego� bardzo
podobnego
owym osiemnastowiecznym procederom, mianowicie do ma��e�stwa przez anons w dzienniku. (Przypis
t�umacza).
7
w tym dziele bra� powa�niej, ni� bierze j� on sam; ale czy�, w istocie, przeobra�enie
obyczaj�w
nie posz�o po linii jego ��da� i wywod�w? Czy� coraz wi�ksza samodzielno��, m�skie
niemal wychowanie panien nie zdobywa sobie z ka�dym dniem terenu? Czy� ostatni
nawet, najbardziej zakorzeniony z przes�d�w, przes�d dziewictwa � nie dozna� mocnych
uszczerbk�w (przynajmniej u nas) w tych ostatnich czasach?
Przygotowuj�c, po trzynastu latach, t� ksi��k� do powt�rnego wydania, bardziej mo�e
ni�
dawniej wra�liwy by�em na jej s�absze momenty; niejeden �art wyda� ml si� przyci�ki
lub w
w�tpliwym gu�cie; nieraz uderzy� mnie nadmiar elementu ksi��kowego w tym utworze.
Wynagrodzi
nam to autor, wr�ciwszy jeszcze raz, w drugiej po�owie swego �ycia, do tego
niewyczerpanego
tematu: Ma�e niedole po�ycia ma��e�skiego b�d� wy��cznie prawie owocem
bezpo�redniej i �ywej obserwacji. Ale na og�, jak zawsze u Balzaka, bujno�� jego my�li,
talentu zwyci�a, tak i� prawie bez zastrze�e� mog� tu powt�rzy� kilka s��w wst�pnych,
kt�rymi
wprowadza�em nie�mia�o t� ksi��k� (pierwszy m�j przek�ad z literatury francuskiej) w
jej pierwszym polskim wydaniu:
�Tak samo jak wielkie dzie�o Balzaka, Komedia ludzka, sta�o si� kamieniem w�gielnym
rozwoju nowoczesnej literatury francuskiej, a poniek�d i europejskiej, w kt�rej powie��
obyczajowa
tak przemo�ne zdoby�a sobie miejsce, tak samo w Fizjologii ma��e�stwa znajdziemy
ju� w zacz�tku pierwiastki, z kt�rych mia� si� rozwin�� p�niejszy psychologiczny
romans
francuski: filozofi� �tr�jk�ta ma��e�skiego�, legend� �niezrozumianej kobiety�, sylwet�
�kobiety
trzydziestoletniej�, owej klasycznej bohaterki francuskiego romansu w czasie jego
rozkwitu.
Ksi��ka ta, tak ciekawa z punktu historii literatury, i jako lektura nie straci�a dawnego
uroku. B�d�c zbiorem aforyzm�w, spostrze�e� i anegdot, powi�zanych za pomoc� na
wp�
�miej�cej si�, na wp� nielito�ciwie g��bokiej i przenikliwej filozofii �yciowej, dzie�o to nie
ucierpia�o prawie zupe�ne od �z�ba czasu�, kt�ry okazuje si� nieraz tak nieub�aganym
wzgl�dem
naj�wietniejszych nawet utwor�w powie�ciowych minionych epok. Tre�ci� jego, wedle
st�w autora: �to, o czym ca�y �wiat my�li, a o czym nikt nie ma odwagi m�wi� g�o�no�.
Autorowi,
co prawda, odwagi tej nie zbrak�o ani na chwil�, jednak nawet najdra�liwsze ust�py
ksi��ki okupuje g��bokie prze�wiadczenie Balzaka, b�d�ce niejako dogmatem jego
artystycznej
tw�rczo�ci, �e wsp�lne �ycie ludzkie, a w szczeg�lno�ci to, co nazywamy szcz�ciem,
zale�y mo�e w wy�szym stopniu od nieuchwytnej i mieni�cej si� gry �yciowych
drobiazg�w
ni� od wielkich linii charakter�w. S�owem, ksi��ka ta jest jedynym mo�e w swoim
rodzaju
�artem, prowadzonym bez utraty oddechu, przez kilkaset stronic, z kt�rych niemal ka�da
zawiera
tyle my�li, obserwacji i prawdy �yciowej, ile by ich mo�na �yczy� niejednemu
powa�nemu
dzie�u".
BOY
Krak�w, w maju 1921
8
DEDYKACJA
Zwraca si� twoj� uwag�, czytelniku,
na s�owa (strona 52): �Cz�owiek o wy�szym
umy�le,
dla kt�rego ksi��ka ta jest przeznaczona...".
Czy� to nie znaczy po prostu: �dla ciebie"?
AUTOR
9
OSTRZE�ENIE
Kobieta, kt�ra, zn�cona tytu�em, dozna�aby pokusy rozchylenia tych kartek, niech sobie
oszcz�dzi trudu; czyta�a ju� t� ksi��k�, sama o tym nie wiedz�c; najprzenikliwszy
bowiem
m�czyzna nie potrafi powiedzie� o kobietach ani tyle dobrego, ani tyle z�ego, ile one
same o
sobie my�l�. Gdyby jednak ostrze�enie (o nie zdo�a�o odwie�� kobiety od zamiaru
przeczytania
tego dzie�a, w�wczas prosta delikatno�� powinna by j� ustrzec od zn�cania si� nad
autorem,
z chwil� gdy ten, wyrzekaj�c si� dobrowolnie najpochlebniejszego dla artysty poklasku,
wyry� niejako na nag��wku ksi��ki przezorny napis, zdobi�cy drzwi niekt�rych zak�ad�w:
DAMOM WST�P WZBRONIONY
10
WST�P