W tym miejscu nale�y przynajmniej par� s��w powiedzie� o s�owie "zainteresowania", kt�re obecnie w potocznym u�yciu sta�o si� terminem wytartym i martwym...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
– Nie masz powodu, by kochać którekolwiek ze swych rodziców, Gwydionie – powiedziała Morgiana i jej dłoń zacisnęła się na jego ręce, ale zadziwił...
resów, na które na le ¿y prze kie ro waæ wia do moœæ, plik fil tru mo¿e za wie raæ te sty za - war to œci przy chodz¹cej wia do mo œci, tak by na przyk³ad wia do...
— Siadaj, chłopaku — powiedział dowódca...
– Zgadzam się – powiedziała nie ociągając się Colette...
— Tego kuśnierza mogłabyś lepiej pamiętać, skoro zetknęłaś się z nim osobiście — powiedziałam z niezadowoleniem i naganą...
— Chce pan powiedzieć, że rurę założono, kiedy nie było jeszcze krateru ani tego wąwozu? — spytałem...
— To jest możliwe, ale raczej nieprawdopodobne — powiedział Ulath...
– Nie masz mi nic do powiedzenia – odparł, nie potrafiąc ukryć pobrzmiewającej w jego głosie konsternacji...
– Powinniśmy się stąd wynosić, nim orki zaczną przetrząsać te ruiny – powiedziała Isaan...
„Tak, Panie — powiedziałem — lecz z całą pewnością cierpienie jest złe”...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

W�a�ciwa istota jego znaczenia zawiera si� w �aci�skiej etymologii - w s�owie inter-esse, kt�re oznacza: "by� w [lub] wewn�trz, pomi�dzy"
73
czym�. To aktywne zainteresowanie wyra�a w �re-dnio-angielskim to list (przymiotnik - listy, przys��wek - listiiy). We wsp�czesnej angielszczy�nie u�ywany jest wy��cznie w sensie przestrzennym:
a ship lists - oznacza "okr�t przechyla si�". �r�d�owe znaczenia w sensie psychologicznym zachowa�o si� jedynie w negacji listless, kt�ra oznacza w�a�nie "brak zainteresowania". Ongi� za� to list znaczy�o "aktywnie d��y� do czego�", "prawdziwie by� czym� zainteresowanym". Rdze� jest ten sam, jak w s�owie lust ("po��danie"), z tym �e list nie oznacza po��dania, kt�re kogo� opanowa�o, lecz spontaniczne i aktywne zainteresowanie lub d��enie. To list stanowi jedno z kluczowych wyra�e� u�ywanych przez anonimowego autora (po�owa czternastego wieku) Ob�oku niewiedzy [Evelyn Un-derhill, red.]. Przechowanie si� s�owa wy��cznie w jego negatywnym sensie charakterystyczne jest dla zmian, jakie zasz�y w duchowym �yciu spo�ecze�stwa mi�dzy czternastym a dwudziestym stuleciem.
Pami��
Pami�� mo�e wyst�powa� zar�wno w modus bycia, jak i posiadania. Tym, co w decyduj�cy spos�b okre�la r�nic� mi�dzy tymi dwoma postaciami zapami�tywania, jest r o d z a j zwi�zk�w, jakie tworz�. W pami�ciowym modus posiadania zwi�zki mi�dzy s�owami s� ca�kowicie mechaniczne, a ich si�a zale�y od cz�stotliwo�ci powt�rze�. Czasami zwi�zki te mog� by� czysto logiczne, tzn. takie, jakie zachodz� mi�dzy poj�ciami stanowi�cymi swe przeciwie�stwa, podobie�stwa, poj�ciami powi�zanymi ze wzgl�du na czas, przestrze�, rozmiar, kolor czy ze-
74
stawionymi razem w ramach danego systemu my�lowego.
W modus bycia pami�� jest aktywnym przypominaniem s��w, idei, widok�w, obraz�w, muzyki, tj. ��czeniem pojedynczych danych, kt�re chce si� zapami�ta�, z wielo�ci� innych z tamtymi powi�zanych. Zwi�zki te, w przypadku modus bycia, nie s� nigdy czysto logiczne, lecz �ywe. Poj�cie ��czone jest z innym w tw�rczym akcie my�lenia (lub odczuwania), kt�ry mobilizowany jest w�wczas, kiedy poszukuje si� w�a�ciwego s�owa. Prosty przyk�ad: kiedy kojarz� s�owa "b�l g�owy" ze s�owem "aspiryna", konstruuj� logiczne, konwencjonalne po��czenie. Je�li jednak wi�� "b�l g�owy" ze zjawiskami takimi jak "stres" czy "gniew", to w�wczas zestawiam dany fakt z jego mo�liwymi przyczynami, a wi�c dokonuj� wgl�du w charakter zjawiska. Ten drugi rodzaj pami�ci sam przez si� jest aktem tw�rczego my�lenia. Najbardziej uderzaj�cym przyk�adem tego rodzaju �ywej pami�ci mo�e by� technika "swobodnych skojarze�" wymy�lona przez Freuda.
Ludzie, kt�rzy nie s� nastawieni wy��cznie na zbieranie danych, zrozumiej� �atwo, i� sprawno�� funkcjonowania ich pami�ci zale�y od silnego i bezpo�redniego zainteresowania. Znane s� przyk�ady os�b, kt�re przypomina�y sobie s�owa dawno zapomnianego j�zyka obcego w�wczas, gdy by�o to naprawd� wa�ne. Na podstawie w�asnego do�wiadczenia, a nie nale�� do os�b o szczeg�lnie dobrej pami�ci, mog� powiedzie�, i� przypominam sobie sen osoby, kt�r� poddawa�em analizie - niezale�nie od tego czy by�o to dwa tygodnie, czy pi�� lat temu - gdy spotykam j� i ogarniam niejako ca�o�� jej osobowo�ci, chocia� pi�� minut wcze�niej, gdy nie zwraca�em na ni� uwagi, by�oby to absolutnie niemo�liwe.
75
Przypominanie sobie w modus bycia oznacza o�ywienie tego, co zosta�o us�yszane lub zobaczone uprzednio. Takiego tw�rczego przypominania do�wiadczy� mo�emy wtedy, gdy staramy si� obrazowo przedstawi� twarz lub sceneri�, kt�r� ongi� widzieli�my. Nie zawsze b�dziemy w stanie od razu sobie przypomnie�, cz�sto musimy odtwarza� dany przedmiot przed oczyma, o�ywia� jego wspomnienia. Ten rodzaj przypominania nie zawsze jest �atwy aby twarz mog�a by� w ca�o�ci przypomniana, najpierw musia�a by� postrzegana z odpowiednim skupieniem. Kiedy jednak to nast�pi, osoba ta staje przed nami jak �ywa, wspominany widok jest r�wnie pe�ny, si�a wspomnie� dor�wnuje niemal obecno�ci orygina�u.
W modus posiadania przypominanie sobie twarzy okre�la spos�b, w jaki wi�kszo�� ludzi ogl�da fotografi�. Zdj�cie s�u�y ich pami�ci wy��cznie jako pomoc w identyfikacji osoby albo przedstawionej sceny i zazwyczaj wywo�uje reakcje w rodzaju: "Tak, to on" czy "Tak, by�em tam". Fotografia dla wi�kszo�ci os�b
staje si� pami�ci� wyalienowan�.
Innym rodzajem alienacji przypominania jest