r�nice zwi�zane z p�ci� staj� si� jeszcze wyra�niejsze w�r�d 75-latk�w i starszych os�b...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
— Prośba o pomoc, która czekała tysiąc lat, może poczekać jeszcze kilka godzin — albo dni — prychnęła Jonja...
– Prędko skoczym? – Jeszcze czas! – odrzekł pan Michał...
Mimo to w żyłach elfa płynęła adrenalina wywołana łowami – górskim szlakiem poniżej uciekał tuzin orków – a jeszcze bardziej...
Aviendha ubrała się, ale upłynęło sporo czasu, zanim usiadła, i jeszcze więcej, zanim Elayne zdołała ją przekonać, że nie powinny zawiązywać spisku...
było dosyć, bo oprócz dwojga głównie zainteresowanych trzeba było jeszcze mieć wzgląd na zdanie rodziców i na to, co świat powie...
I CZELADNIK A on, wicie, jeszcze jedno, wicie, ma cierpienie, towarzyszu mistrzu: on się kocha w naszym tym perwersyjnym aniołku tylko temu, co ona jest...
Nasza skóra była ciepła, mózg pracował, serce tłoczyło krew w żyły, byliśmy tacy jak dawniej, jak jeszcze wczoraj, nie utraciliśmy nagle ramienia, nie...
— Co ty tam masz na ekranie? — zapytała Gale, za sprawą widocznej konsternacji Joanny jeszcze bardziej zaciekawiona...
— Chce pan powiedzieć, że rurę założono, kiedy nie było jeszcze krateru ani tego wąwozu? — spytałem...
— A czy było jeszcze co jeść na rzece? — zapytał szakal...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Oko�o 67% m�czyzn mieszka ze sw� �on�, a 24% kobiet mieszka z m�ami. Dane te
odzwierciedlaj� fakt, i� m�czy�ni po�lubiaj� najcz�ciej kobiety m�odsze od siebie. Dlatego
jest wi�ksza szansa, �e umr� pierwsi. R�nice wynikaj� te� z tego, �e m�czy�ni cz�ciej
ponownie zawieraj� zwi�zki ma��e�skie (U.S. Bureau of the Census, 1992).
Obecnie mniej wi�cej jedna czwarta starszych os�b mieszka na wsi, a jedna trzecia w
ubogich dzielnicach �r�dmiejskich. Pozosta�e 40% �yje w s�siedztwie starszych
robotniczych dzielnic na obrze�ach centr�w miast. Og�lnie bior�c, oko�o 75% starszych os�b
posiada w�asne domy. �rednia op�ata za mieszkanie wraz z cHugiem hipotecznym si�ga
28% dochodu, a bez takiego d�ugu oko�o 18%. Poniewa� wi�kszo�� starszych ludzi mieszka
w starszych domach, ponosi
568 Rozdzia� 11. P�na doros�o��
cz�sto dodatkowe koszty zwi�zane z naprawami (Rickman, 1991). Pogarszanie si�
zdrowia i sprawno�ci fizycznej po��czone ze zmniejszonym i statym dochodem cz�sto
sprawia, �e posiadanie domu staje si� dla starszych os�b kosztownym przedsi�wzi�ciem
(Carp, 1991; Moore i Arthur, 1991; Porcino, 1991; Redfoot i Gaberlavage, 1991).
Je�li we�miemy to wszystko pod uwag�, to oka�e si�, �e utrzymanie odpowiednich
warunk�w mieszkalnych stanowi dla starszych os�b powa�ny problem, a przecie� w�a�nie
oni sp�dzaj� w domu najwi�cej czasu. Co wi�cej, odpowiednie warunki mieszkaniowe i
s�siedztwo w istotny spos�b wp�ywaj� na morale jednostki i jej poczucie dobrostanu
(Crown i Longino, 1991; Longino, 1991; Reitzes i in., 1991;
Sheehan,1992).
Na podstawie statystyk mo�na uzna�, �e ma��e�stwa emeryt�w wol� pozostawa� w
tym samym regionie geograficznym. U.S. Bureau of the Census (1992) podaje, �e starsze
osoby rzadziej zmieniaj� miejsce zamieszkania w por�wnaniu z innymi grupami
wiekowymi w populacji. Jedynie 15% os�b w podesz�ym wieku wykazuje sk�onno�� do
zmiany miejsca zamieszkania, a 80% tych, kt�rzy to zrobili, pozosta�o w tym samym
stanie. W ka�dym wieku przeniesienie si� gdzie indziej sprawia k�opot, ale w znacznie
wi�kszym stopniu zak��ca ono �ycie starszym osobom, mi�dzy innymi z powodu trudno�ci
finansowych, s�abej kondycji fizycznej lub choroby. Starsze osoby, kt�re w ci�gu roku
zmieni�y miejsce pobytu, zwykle nie borykaj� si� z k�opotami finansowymi i zdrowotnymi
(Crown i Longino, 1991; U.S. Bureau of the Census, 1992).
Opieka instytucjonalna
Gdy starsi ludzie zostaj� kalekami lub nie s� ju� d�u�ej w stanie troszczy� si� o siebie,
mo�e im by� potrzebna opieka instytucjonalna. Przeci�tnie tylko 5% populacji os�b w
wieku powy�ej 65 lat przebywa pod opiek� instytucji. Jednak podopieczni dom�w opieki s�
zazwyczaj w bardzo zaawansowanym wieku. Wielu z nich ma wi�cej ni� 80 lat. Zilustrowa�
to mog� nast�puj�ce dane. W domach opieki znajduje si� tylko 17% os�b w wieku od 65
do 74 lat, 36% os�b w wieku od 75 do 84 lat przebywa w domach specjalistycznej opieki,
natomiast instytucjonalizowanych jest oko�o 60% os�b 85-letnich i starszych. R�nice w
oczekiwaniach �yciowych zwi�zanych z ptci� r�wnie� wp�ywaj� na to, �e z dom�w opieki
b�dzie korzysta�o wi�cej kobiet ni� m�czyzn (52% kobiet w stosunku do 33% m�czyzn).
Wi�cej kobiet b�dzie te� przebywa�o w domach opieki pi�� lat lub d�u�ej (25% kobiet w
stosunku do 13% m�czyzn) (Kemper i Murtaugh, 1991).
RODZAJE OPIEKI INSTYTUCJONALNEJ Nies�uszne jest mniemanie, i� wszystkie
s�u�by opieki instytucjonalnej dla starszych os�b s� jednakowe. Przeciwnie. Istnieje kilka
r�nych form opieki w zale�no�ci od poziomu funkcjonowania i potrzeb starszych ludzi. S�
to domy specjalistycznej opieki, domy opieki, o�rodki sta�ego pobytu i o�rodki opieki
dziennej.
Domy opieki specjalistycznej. W domach specjalistycznej opieki pensjonariusze
maj� zapewnion� ca�odobow� opiek� medyczn�. Z tego powodu specjalistyczne zak�ady
s� odpowiednie dla os�b z przewlek�ymi chorobami, takimi jak: udary, choroby serca lub
reumatyzm. Podopiecznymi tych zak�ad�w bywaj� tak�e ob�o�nie chore starsze osoby
(przykute do ��ka), wymagaj�ce cz�stego podawania lek�w, cewnikowania lub opieki
ortopedycznej.
Rodzina 569
Zak�ady opieki. W domach opieki ktadzie-si� nacisk bardziej na osobist�
opiek�, w mniejszym za� stopniu na pomoc medyczn�. Typowy podopieczny tego
rodzaju zak�adu nie jest ani ci�ko chory, ani przykuty do ��ka. Cz�sto potrzebuje
raczej pomocy przy rutynowych czynno�ciach codziennego dnia, takich jak jedzenie,
ubieranie si� lub chodzenie. W Stanach Zjednoczonych wi�kszo�� instytucji
opiekuj�cych si� starszymi lud�mi stanowi� w�a�nie domy opieki, zak�ady
specjalistycznej opieki i zak�ady opieki.
O�rodki sta�ego pobytu. Przeznaczone s� dla starszych ludzi, kt�rzy potrzebuj�
do �ycia bezpiecznego i chronionego �rodowiska. Te o�rodki zapewniaj� profesjonalne
us�ugi zwi�zane z prowadzeniem gospodarstwa domowego.
O�rodki dziennego pobytu dla doros�ych. W o�rodkach dziennego pobytu
dla doros�ych starsze osoby zachowuj� w�asne mieszkania, ale otrzymuj� wsparcie
medyczne i pomoc w przeznaczonych do tego celu specjalnych centrach. Poza