Moulin Leo - Codzienne życie zakonników w średniowieczu (X-XV wiek), 5HIGIENANec alia tonsura quisquam, nisi nobis solita, tonsurari affectat (Niech nikt si�...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
— No, niech mnie nagła krew zaleje! — zawołał Tay Tay...
«Och! Wielkie szczęście i wielkie nieszczęście w tym domu! Niebiosa dały syna bezpłodnej, niech będzie błogosławiony Najwyższy! Lecz siedem miesięcy temu...
- Szczęście osiąga w procesie nieustannie realizowanej pełni życia i niezależne jest od celu, jaki pozwoli zrealizować los; a tam gdzie życie pełne, na miarę...
- To właśnie jest życie duchowe; wszystkie zwykłe czynności, klore się wykonuje z godziny na godzinę...
W okresie, kt�ry up�yn�� od wej�cia w �ycie ustawy zasadniczej, nast�pi�o rozwini�cie konstytucyjnej regulacji stan�w nadzwyczajnych w drodze ustawodawstwa zwyk�ego...
To było dobre życie - żadnych dzikich pijatyk, pozamałżeńskiego seksu, narkotyków, nudy ani gorzkich utarczek na temat tego, co powinni dalej robić...
Uważnie przeczytaj, przemyśl i zapamiętaj na całe życie ten oto główny wniosek: Natura stworzyła człowieka w taki sposób, że sprawuje on całkowitą...
W pierwszej chwili rozmyślała sennie, że może w końcu rozkwitają baśniowe fajerwerki miłości, żeby rozświetlić jej życie – ale to zbyt...
– Czy wezwać Chłopców Twardzieli?– Nie, niech robią to, co zaczęli...
Następnie Heydrich zwrócił się do mnie: Niech mi pan powie, Schellenberg, ten Josef Muller miał chyba kiedyś coś wspólnego z pana wydziałem...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

PUSZCZANIE KRWI (MINUTIO)
Przez ca�e �redniowiecze wszyscy puszczaj� sobie krew dla zdrowia. Istniej�
okresy pomy�lne dla brania na przeczyszczenie i upuszczania krwi, tote� nale�y
zasi�ga� rady lekarza bieg�ego w astronomii. Operacjom tym szczeg�lnie sprzyjaj�
wiosna i jesie�. Nie upuszcza si� krwi ani starcom, ani pijanym, ani kobietom
w odmiennym stanie. Wybiera si� �y�� zale�nie od celu, jaki si� chce osi�gn��, na
przyk�ad �y�� na ma�ym palcu, co znakomicie leczy dolegliwo�ci w�troby. �y�a na
prawym ramieniu gwarantuje zachowanie czysto�ci obyczaj�w.
Mnisi stosowali si� do obyczaj�w swojej epoki. Na pocz�tku zabiegi te nie
odbywa�y si� w ustalonym rytmie i wyznaczonych dniach, uciekano si� do nich
w razie potrzeby; potem, jak we wszystkich dziedzinach, nast�powa�a coraz �ci�lej-
sza reglamentacja: kartuzi z Dijon przeprowadzali t� akcj� w oktaw� Wielkanocy,
po �wi�tym Piotrze, w drugim tygodniu pa�dziernika i na tydzie� przed Siedem-
dziesi�tnic�. Cztery razy w roku puszcza si� krew u augustian�w, dominikan�w,
karmelit�w i mnich�w kongregacji z Bursfeld, trzy razy u kamedu��w, pi�� razy
u paryskich wiktoryn�w, u premonstratens�w i kanonik�w kongregacji arrowezyj-
skiej, dwana�cie razy w innych kongregacjach (tak w�a�nie czyni�o wielu ludzi
�wieckich).
W Einsiedeln mnisi przychodzili na zabieg wieczorem, w ubraniu. P�on��
wielki, jasny ogie� (grandis ignis). Z podwi�zanym ramieniem, mnisi puszczali
sobie krew wzajemnie (sibi invicem ex caritate serviant), powoduj�c si� chrze�-
cija�skim mi�osierdziem. Mo�na s�dzi�, �e mieli w tym pewn� wpraw�; wszystko
odbywa�o si� w milczeniu, po czym rozdzielano chleb i wino, a raczej, jak g�osz�
Consuetudines Einsiedelnenses, wod�, jako zdaniem lekarzy odpowiedniejsz�
w tym wypadku.
Zabieg wykonuje si� w lecie po nonie, a w zimie po nieszporach, zawsze za
zgod� prze�o�onego, aby nie dopu�ci� do przesady. Troch� nas dziwi, �e kto� mia�
tu ochot� przesadza�, ale wnet sprawa si� wyja�nia; dowiadujemy si� bowiem, �e
dni po puszczaniu krwi, tak zwane "chore dni" albo "dni upustu krwi", by�y czym�
w rodzaju urlopu czy wakacji: przed operacj� mnich otrzymywa� mixtum z�o�one
z chleba i wina, potem przez dwie noce by� zwolniony z nocnych nabo�e�stw; m�g�
rozmawia� z innymi zakonnikami, kt�rym puszczono krew (minuti), i z go��mi;
przez dwa albo trzy dni (zale�y to od zakonu) otrzymywa� pitancj� przed snem,
wino i lepsz� straw� (aliquid cibi melioris) - pszenne placki, racuchy, jarzynowy
bulion, jakie� sma�eniny, i to u bardzo surowych kamedu��w; w Cluny - jajka,
dodatkowy ser, trzy gor�ce dania; bia�y chleb w Citeaux. W wieku XIV u wik-
toryn�w dieta jest po prostu wspania�a: pieczony kurczak na dw�ch, g� na czterech
w po�udnie przez dwa pierwsze dni; kurczak na jedn� osob� na trzeci dzie�
- opr�cz zwyk�ych posi�k�w! W Grande-Chartreuse post przerywano na trzy dni
i mnich otrzymywa� wieczorem przez dwa pierwsze dni po 30 jajek.
Inny tekst, odnosz�cy si� do klasztoru Saint-Viton w Verdun (wiek X), wspo-
mina o mieszaninie z jaj i w�gorzy, o szczupaku z czarnym pieprzem (cum atro
pipere) i pasztetach z bardzo t�ustej wieprzowiny (porci puinguissimi). Wieczorem
zakonnicy maj� dosta� andruty (nebulae) oraz, oczywi�cie podw�jn� racj� cien-
kusza, exquisitus facto. Wszystko w najzacniejszych intencjach, to znaczy w trosce
o zdrowie. Zakonnicy m�wi� to z ca�ym przekonaniem, gdy�, jak twierdz�, arte
medicinae periti sumus (jeste�my kompetentni w sztuce lekarskiej). Inny tekst
zaznacza, �e w braku ryb mo�na podawa� wyroby cukiernicze, a przedtem g�st�
i t�ust� mieszanin� wina, jaj i wieprzowego smalcu. Widzimy, �e mnisi dawnych
wiek�w lubili dania intensywne, "pokrzepiaj�ce". Jedynie srogie opactwo Le Bec
nie przewidywa�o �adnych "dodatk�w" na dni po upuszczeniu krwi.
Zabieg ten stosowano od wieku VII. Nie znamy ani jego pocz�tku, ani
uzasadnienia. Czy chodzi�o o przeciwdzia�anie skutkom niezr�wnowa�onego
systemu od�ywiania i zbyt siedz�cego trybu �ycia? W ten spos�b przypisywaliby-
�my �redniowieczu w tej dziedzinie wiedz� blisk� naszej. Zreszt� obfite po�ywie-
nie i wypoczynek po zabiegu szybko k�ad�y kres dobremu samopoczuciu, rzeczy-
wistemu albo urojonemu, jakie po nim nast�powa�o. A mo�e chodzi�o o zwal-
czanie pokus cielesnych? Taki mechaniczny spos�b jest zupe�nie sprzeczny
z samym duchem �lubu czysto�ci, ugruntowanego na silnej woli i samoopanowa-
niu. Trudno w�tpi�, �e do tego celu prowadzi�y raczej praca, sk�py sen, surowe
posty i wstrzemi�liwo��.
Mo�liwe, �e puszczanie krwi stosowano z przyczyn "medycznych"; lekarstw
by�o ma�o albo w og�le ich brakowa�o, jak czytamy w pewnym starym tek�cie:
excepto cauterio et sanguinis minutione - jedynymi lekarstwami by�y wypalanie
i puszczanie krwi. By�a to prawdziwa moda od IX do XVII wieku (pomy�lmy
o Ludwiku XIV), kt�ra, jak wszystkie mody, zanik�a bez wyra�niejszego powodu.
Niekt�rzy zakonnicy wyrzekli si� jej do�� wcze�nie, na przyk�ad kartuzi przed
rokiem 1373. Ale innym zalecano minutio jeszcze w XV i XVI wieku. D�ugo
dochowali mu wierno�ci ludzie �wieccy ("Krwiopuszczare! Purgare! "). Minutor
zalicza� ich do swojej klienteli. Wielcy panowie z ca�ymi rodzinami usuwali si� na
par� dni do klasztoru, aby wzi�� czynny udzia� w ceremonii, powiedzmy nawet
- w uroczysto�ci, zwa�ywszy og�lne odpr�enie, jakie odczuwano po ka�dym
seansie. Czekaj�c na t� okazj�, ludzie stosowali pijawki; dlatego, jak s�yszymy,
osiemna�cie folwark�w opactwa w Priim wysy�a�o mu po trzydzie�ci pijawek.
Uprzywilejowane traktowanie tych, kt�rzy zdecydowali si� na upust krwi, ka-
�e przypuszcza�, �e ilo�� tej krwi musia�a by� znaczna. Podobno �wi�ty Gerard
z La Sauve-Majeur, cierpi�c na ostre b�le g�owy, prosi�, aby puszczono mu krew,
i wybra� si� w drog�, chocia� naci�cia jeszcze si� nie zros�y. Widocznie by�y
g��bokie.
Co robiono z tak nagromadzon� krwi�? Tekst z roku 1336 m�wi, �e benedyk-
tyni z Saint-Andre we Flandrii darowali miastu Brugii pole, na kt�re miano wylewa�
krew odci�gni�t� przez cyrulik�w, "aby nie dawano jej wieprzom"! Mo�liwe, �e
nasi zacni mnisi nigdy nie oceniali tak nisko szlachetnej ludzkiej krwi.