Ale wyobra�my sobie nast�puj�cy przebieg los�w pana XY...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
choćbyś i mnie miał waszmość tak pochlastać, zawszeć winszuję, winszuję! – Et, dalibyście sobie waszmościowie pokój; bo w rzeczy nie macie się...
– Kiedy tylko dotrzemy tam, gdzie mają w miarę rozwinięty przemysł – dodał po chwili – będziemy musieli sprawić sobie trochę odtylcowych...
08 Przyno�cie wi�c owoc godny nawr�cenia,09 a nie wmawiajcie sobie: Abrahama mamy za ojca, bo powiadam wam: Z tych kamieni B�g mo�e wywie�� syn�w Abrahamowi...
- Boże, za jakąś chyba dopłatą, no nie wiem, ale to jest chyba świr trochę, co? A może wszyscy tak mają na starość? Kurcze, wiesz co? Musisz sama sobie kupić ten...
Każda służba jest wyborem pomiędzy zagarnianiem ku sobie, a darzeniem, dawaniem ze siebie, a więc uczy miłości wedle podobieństwa do miłości Boga, czyli...
Wszystkie typy pracy wymagają od człowieka umiejętności współpracy z innymi, organizowania własnej pracy, radzenia sobie ze stresem, nawiązywania kontaktu,...
w swej głowie wymalował, iż potym sztychując ono z rzeczą prawdziwą a widomą, chocia sama w sobie onad rzecz była dziwnie osobna, jednak przeciwko onej...
- Na fajki gracie? Kurcze, to już hazard! Szef jak się dowie to nas zjebie!- No co ty! Wiesz, przecież pooddajemy sobie te fajki na końcu...
— Wszyscy będziemy sobie potrzebni, i to już niedługo — odparł tonem prze- powiedni Amerykanin...
— Czy Weyr zbadał w końcu te pędraki? — spytał P’tero, nagle przypominając sobie cel ekspedycji...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

W roku 199C zostaje skre�lony z listy student�w i, nie maj�c z czego si� utrzyma�, pracuje na czarno dla przemytnika alkoholu. Szybko orientuje si�, �e to, co robi r�wnie dobrze mo�e robi� na w�asne konto. Zaczyna szybko zarabia� du�( pieni�dze. Akurat kiedy ko�czy si� dobry okres dla przemytu alkoholu, par XY spotyka przedsi�biorczego cz�owieka, kt�ry r�wnie� zdoby� pieni�dze m przemycie i wsp�lnie otwieraj� produkcj� napoj�w bezalkoholowych. Wsp� nik pana XY ma ogromne wyczucie rynku i przedsi�wzi�cie przynosi partne rom ogromne zyski. Po kilku latach obaj znajduj� si� na li�cie 100 najwi�k szych przedsi�biorc�w w Polsce.
Czy taki obr�t sprawy jest prawdopodobny? Wydaje si�, �e tak. Dlaczego' Dlatego, �e �ledz�c krok po kroku poczynania studenta, dostrze�emy mo�li wy scenariusz tego, jak s�aby, nieaktywny student zostaje jednym ze 10( najwi�kszych przedsi�biorc�w w Polsce. Scenariusz ten pozwala nam wie rzy�, i� zdarzenie to nie jest niemo�liwe.
l *+U PSYCHOLOGICZNE PU�APKI OCENIANIA l PODEJMOWANIA DECYZJI
�'^��^iSSft&^a.ffci..- �- ':'.,-, - -..�-�'
Nie my�limy przy tym, �e podany akurat scenariusz jest jedynym mo�liwym, mo�na by sobie wyobrazi� inne jeszcze scenariusze wydarzenia, �e s�aby, nieaktywny student zostaje jednym ze 100 najwi�kszych przedsi�biorc�w w Polsce. To, �e nie tworzymy owych innych scenariuszy, sprawia, i� w ocenie prawdopodobie�stwa naruszamy zasady logiki. Jak powiada Da-wes (1988), nasze my�lenie przebiega nie tyle wed�ug praw formalnej logiki, co raczej wed�ug �atwych do wyobra�enia (reprezentatywnych) obraz�w czy scenariuszy.
Dawes podaje jeszcze inn� ilustracj� tego rodzaju: oto mamy pewnego znakomitego tenisist�, kt�ry jednak sta� si� alkoholikiem i, jak to si� powiada, "stoczy� si�". Gdyby zapytano nas, czy jest prawdopodobne, �eby �w tenisista, kt�ry sta� si� alkoholikiem, wygra� wa�ne zawody, kt�re maj� si� odby� za osiem miesi�cy, uznaliby�my to za ogromnie nieprawdopodobne. Wyobra�my sobie jednak nast�puj�cy scenariusz: (l) tenisista przyst�pi� do klubu anonimowych alkoholik�w, (2) przesta� pi�, (3) tenisista ten wygra� wa�ne zawody. Zastanawiaj�c si� nad tymi kolejnymi zdarzeniami mo�emy uzna� za ca�kiem prawdopodobne: (l) �eby pewien tenisista, kt�ry sta� si� alkoholikiem, przyst�pi� po miesi�cu do klubu anonimowych alkoholik�w;
(2) �eby tenisista ten przesta� pi�; (3) �eby tenisista ten wygra� wa�ne zawody, kt�re maj� si� odby� za osiem miesi�cy. Tak opisany obr�t sprawy wydaje si� prawdopodobny dlatego, �e teraz widzimy, jak mog�o doj�� do tego, �eby tenisista, kt�ry sta� si� alkoholikiem, wygra� wa�ne zawody.
9-6. Zasada zakotwiczenia
Amos Tversky i Daniel Kahneman (1974) prosili grup� student�w, by szybko w pami�ci oszacowa� nast�puj�cy iloczyn:
8x7x6x5x4x3x2x1=?. Inn� grup� student�w proszono o to samo dla nast�puj�cego zapisu:
1x2x3x4x5x6x7x8=?
�rodkowa warto�� oszacowa� (mediana) dla pierwszej grupy wynios�a 2250, a dla grupy drugiej - 512. Maj�c kalkulator, �atwo si� przekona�, �e prawdziwa warto�� dla obu przypadk�w wynosi 40,320.
W innym eksperymencie Amos Tversky i Daniel Kahneman (1974) zadali grupie student�w pytanie: "Czy procent kraj�w afryka�skich w Organizacji Narod�w Zjednoczonych przekracza 65?" Nast�pnie poprosili tych samych
Z�UDZENIA W OCENIANIU SZANS
student�w o podanie dok�adnego procentu kraj�w afryka�skich w Organizacji Narod�w Zjednoczonych. �rodkowa ocena tej grupy wynosi�a 45 procent.
Badacze zadali innej grupie student�w pytanie: "Czy procent kraj�w afryka�skich w Organizacji Narod�w Zjednoczonych przekracza 10?" Nast�pnie poprosili tych�e student�w o podanie dok�adnego procentu kraj�w afryka�skich w Organizacji Narod�w Zjednoczonych. �rodkowa ocena tej grupy wynosi�a 25 procent.
Tversky i Kahneman wyja�niaj� wyniki obu do�wiadcze� zasad� zakotwiczenia. W pierwszym eksperymencie studenci dokonywali przypuszczalnie mno�enia pierwszych dw�ch, trzech czynnik�w, a nast�pnie zgadywali (ekstrapolowali) na tej podstawie ca�kowity wynik. Grupa, kt�ra szacowa�a ci�g malej�cy, zaczyna�a od wyniku wi�kszego ni� grupa, kt�ra szacowa�a ci�g rosn�cy, i st�d powsta�a r�nica w ko�cowej ocenie. W eksperymencie drugim podpowiedziano studentom albo wy�sz�, albo ni�sz� warto�� zakotwiczaj�c� dotycz�c� liczby kraj�w afryka�skich w Organizacji Narod�w Zjednoczonych. Oba wyniki pokazuj�, �e mamy sk�onno�� do niedostatecznego korygowania wyj�ciowej oceny (sk�dkolwiek by ona pochodzi�a).
Heurystyka zakotwiczania i s�downictwo. Jaka jest liczba oszustw pope�nianych przez firmy? Wraz z grup� kontroler�w przedsi�biorstw przeprowadzono badanie (za Bazerman, 1994), w kt�rym sformu�owano nast�puj�ce zadanie:
Dobrze, wiadomo, �e wiele oszustw dokonywanych przez kierownictwa przedsi�biorstw pozostaje niewykrytych, mimo nawet starannie przeprowadzanych kontroli. Powodem jest to, �e powszechnie przyj�ta procedura kontrolowania nie jest przystosowana do wykrywanie oszustw pope�nianych na poziomie kierownictw zak�ad�w. Chcieliby�my zbada� t� spraw�, wi�c zaczynamy od zebrania ocen kontroler�w; jaka ich zdaniem jest skala oszustw pope�nianych na poziomie kierownictw zak�ad�w.
(1) Prosz� odpowiedzie�, czy, opieraj�c si� na Pana(i) osobistym do�wiadczeniu, liczba oszustw pope�nianych na poziomie kierownictw zak�ad�w jest wy�sza ni� 10 na 1000 firm (tj. l procent) w kontrolowanych firmach ?
a. Tak, wi�cej ni� 10 na 1000 kontrolowanych firm pope�nia oszustwo na poziomie kierownictw zak�ad�w.
b. Nie, mniej ni� 10 na 1000 kontrolowanych firm pope�nia oszustwo na poziomie kierownictw zak�ad�w.
(2) Jaka jest szacowana przez Pana(i�) liczba oszustw pope�nianych na
poziomie kierownictw zak�ad�w w kontrolowanych firmach? Tu badany mia� poda� liczb�.
Wed�ug tej grupy badanych, �rednia liczba oszustw pope�nianych na poziomie kierownictw zak�ad�w wynosi 16,5 na tysi�c.
PSYCHOLOGICZNE PU�APKI OCENIANIA l PODEJMOWANIA DECYZJI
Z inn� grup� kontroler�w przedsi�biorstw przeprowadzono dok�adnie takie samo badanie z jedn� tylko r�nic�, �e w pierwszym pytaniu proszono o odpowied�, czy wi�cej ni� 200 na 1000 kontrolowanych firm pope�nia oszustwo na poziomie kierownictw zak�ad�w. �rednia liczba oszustw wed�ug tej grupy badanych wynosi 43,1 na tysi�c. Kt�rej grupie wierzy�?