Wyłączenie teorii i tradycji...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Należało się spodziewać, że ze wszystkich Verealów przede wszystkim don Diego uszanuje świętość tradycji, tymczasem właśnie don Diego stał się sprawcą...
on wszystkie zasadnicze pytania moralne i filozoficzne, pasował się ze wszystkimi trudnościami dogmatów i tradycyj, klął i dąsał się jak tytan Prometeusz,...
string ob_get_length ( void) ob_implicit_flush Włącza lub wyłącza ukryte opróżnianie bufora wyjściowego (jeżeli nie podany został znacznik...
Wypracowali sobie także niemalże fobię braku zainteresowania dla wszelkiej tradycji, włączając w nią również wytwory największych umysłów...
„Królewską Eksploatacją Połowów Pereł z Ellebubu”, stanowią jego wyłączną własność prywatną i że wstęp do nich jest surowo wzbroniony...
teresowaniem i w konsekwencji działaniem poprzedzonym decyzja-mi, są ograniczone wyłącznie tym, jakie znamy sposoby ich genero-wania, wytwarzania,...
Zasada prawdy materialnej odnosi si� wy��cznie do ustale� faktycznych i nie obejmuje rozstrzygni�� prawnych, jak np...
Tradycyjny, romantyczny - czuly i dyplomatyczny,Delikatny, obrazliwy - uczuciowy, zbyt wrazliwy...
Tylko jedn� powa�n� obiekcj� mo�na wysun�� przeciwko tej teorii i sam j� wysun�, zanim uczyni to kto� inny...
niata �adna tradycja o istniej�cym tu kulcie poga�skim" (M...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Reguła “z powrotem do rzeczy samych" wymaga nie tylko wyłączenia subiektywnych postaw, lecz również tych wszystkich obiektywności, które w przedmiocie badanym nie są bezpośrednio dane. Do tego należy jednak
_____________Z POWROTEM DO RZECZY SAMYCH!_________ 33
wszystko, co wiemy dzięki innym źródłom lub też przez wnioskowanie. Powinno się widzieć tylko to, co jest dane, fenomen, i nic poza tym.
(1) Po pierwsze, reguła ta wymaga, aby wyłączone zostały wszystkie teorie, wnioski, hipotezy itd. W ten sposób fenomenologowie nie chcą jednak wyłączyć każdego poznawania pośredniego, dopuszczają je całkowicie, ale dopiero po fenomenologicznym ugruntowaniu. Ugruntowanie to jest absolutnym początkiem; uzasadnia ono m.in. także prawomocność reguł wnioskowania i dlatego w toku badania fenomenologicznego nie można robić żadnego użytku z pośrednich metod poznawania.
(2) Z tym łączy się ściśle wyłączenie tradycji. Nie chodzi przy tym tylko o już przez Tomasza z Akwinu wyraźnie sformułowaną zasadę, według której powołanie się na ludzki autorytet stanowi najsłabszy argument w ten sposób, że tego, co twierdzą inni, nigdy nie wolno traktować jako pewnej podstawy. Metoda fenomenologiczna wymaga nie tylko ścisłego zastosowania tej tomistycznej zasady, lecz ponadto, aby cały <stan wiedzy> został wyłączony niezależnie, czy był on przez fenomenologa sprawdzony czy nie. Rzeczy same, fenomeny, tak jak się pojawiają przed duchowym okiem badacza, powinny dojść do głosu i nic poza tym.
Praktycznie postulaty te, podobnie jak ścisły obiektywizm, są niezwykle trudne i w całej ich czystości niemożliwe do spełnienia. Oglądanie i wnioskowanie są tak ściśle złączone w ludzkim duchu, że tylko z największym trudem możemy je rozdzielić. Automatycznie wprojektowujemy naszą wcześniej zdobytą wiedzę w przedmiot. Długi i rygorystyczny trening jest konieczny, aby nauczyć się czystego oglądania.
Ilustracją tych reguł niech będą dwa przykłady z praktyki seminaryjnej. Student, który ma fenomenologicznie opisać czerwoną plamę, zaczyna tak: “Widzę czerwoną plamę na tablicy. Plama ta składa się z małych kawałków czerwonej kredy"... To nie jest już jednak fenomenologiczne: o tym, że plama ta składa się z kawałków kredy, student wie, ponieważ przedtem widział, jak profesor namalował ją za pomocą kredy; w samym przedmiocie kreda nie jest w ogóle dana. Inny przykład: student podejmuje następującą analizę poczucia obowiązku: “Poczucie obowiązku powstaje w naszej świadomości, jeżeli w mózgu dochodzą do skutku pewne skomplikowane procesy fizjologiczne". Jest to oczywiście fenomenologicznie
3 — Współczesne metody myślenia
34 __________METODA FENOMENOLOGICZNA_______________
całkowicie fałszywe: swojego własnego mózgu człowiek ten nigdy nie widział, a tym bardziej fizjologicznych procesów, które w nim miałyby mieć miejsce. Fenomen poczucia obowiązku, jako fenomen, nie ma w ogóle nic wspólnego z fizjologicznymi procesami.
Pozytywne reguły oglądu istoty. Można byłoby mniemać, że patrzenie jest tak prostym procesem, iż nie są do niego konieczne żadne szczególne reguły i wystarczy mieć szeroko otwarte oczy ducha, aby poprawnie widzieć przedmiot. Tak jednak nie jest. Wskazaliśmy już na kilka negatywnych reguł postępowania fenomenologicznego: jeżeli badacz nie ma wystarczającego treningu w patrzeniu, a nawet jeżeli tylko dostatecznie nie uważa, aby widzieć tylko to, co się przed nim znajduje, będzie wprojektowywał w przedmiot elementy subiektywne, teorie, tradycyjne poglądy itp. Istnieją jednak również pozytywne reguły tego postępowania. Można je sformułować w następujący sposób.
(1) Wszystko, co jest dane powinno się widzieć tak dalece, jak to jest tylko możliwe. Ta w sobie jasna i prosta reguła musi być dlatego wyraźnie formułowana i świadomie stosowana, ponieważ człowiek jest tak ukształtowany, że posiada silną skłonność, aby widzieć tylko niektóre aspekty z tego, co dane. Uexküll pokazał, że zwierzęta uchwytują tylko to, co jest dla nich witalnie ważne; człowiek ma jednak wiele wspólnego ze zwierzęciem. Tym, co posiada ponad tę wspólnotę, jest m.in. zdolność do teoretycznego, nie-praktycznego poznawania. Mimo to jesteśmy zbyt skłonni do pozostawania ślepymi na pewne elementy tego, co dane. Pierwszym więc zadaniem badania fenomenologicznego jest odsłonięcie przeoczonych fenomenów.
(2) Dalej, ogląd fenomenologiczny powinien być deskryptywny, opisowy. Znaczy to, że przedmiot powinien zostać rozłożony, a następnie jego części opisane, zanalizowane, gdyż każdy przedmiot jest nieskończenie złożony. Im bardziej jasny jest więc ogląd, tym lepiej elementy przedmiotu dają się odróżnić i zrozumieć w ich wzajemnych relacjach. Taką analizę Heidegger nazywa “interpretacją" [Auslegung] albo “hermeneutyką". Wyraźnie należy jednak podkreślić, że tego rodzaju fenomenologiczna hermeneutyką albo interpretacja nie może być mieszana z redukcją (którą omówimy dalej w rozdziale 5); tutaj chodzi o poznawanie bezpośrednie tam o pośrednie.
__________PRZEDMIOT BADAŃ FENOMENOLOGICZNYCH_____ 35
5. Przedmiot badań fenomenologicznych
Fenomen. Przedmiot fenomenologicznego oglądu i interpretacji został przez Husserla i jego uczniów nazwany “fenomenem". Słowo to posiada poza fenomenologicznym także inne, różne znaczenia. Aby uniknąć nieporozumień krótko je teraz omówimy.
(1) “Fenomen" przeciwstawia się “rzeczywistości": w ten sposób wskazuje się na pewien pozór. Nie ma to jednak nic wspólnego z fenomenologicznym sensem tego słowa. Dla fenomenologów nie ma żadnego znaczenia, czy to, co dane, jest “rzeczywiste" czy też jest “tylko pozorem". Ważne jest jedynie, że ma to być po prostu dane.