punktach było ono skodyfikowaniem stosowanej ju uprzednio praktyki, jednak praktyce tej dopiero teraz nadało charakter w pełni instytucjonalny...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Już samo podanie w polskiej telewizji publicznej informacji o wyrażeniu przez kogoś krytycznej opinii o wspomnianym festiwalu (firmowanym wszak przez TVP) było...
Przez chwilę wahała się - to, co chciała zrobić, nie było zakazane przez zwyczaj, ale mógł dokonać tego tylko ktoś bardzo poruszony, w sytuacji, która go...
Niemniej obawiałem się wyjść z lasu — choć skądinąd było oczywiste, że prędzej albo później wyjść muszę...
— Chce pan powiedzieć, że rurę założono, kiedy nie było jeszcze krateru ani tego wąwozu? — spytałem...
I po cóż to wszystko, po cóż te wyrzeczenia dla sprawy tak od początku przegranej? Jakby z odkrytej karty czytać było można...
Zdarzy�o si� wi�c, i� jednego razu zaszed� do �wi�tyni gagatek z tych rodu, dzi�ki kt�rym rzecz posz�a w mowie, �e warszawiak w pracy, a wilk u p�uga, to jednaka przys�uga...
Wyjaśniła Ellie, jak to było z białą, weselną suknią, że rodzina tak tego chciała, i ile radości sprawiają jej te metry jedwabnych koronek i długi, lśniący...
ciekawe i co mnie osobiście bardzo zaskoczyło — zdałem sobie spra- wę, że czasami pracując mniej i krócej, można było zrobić więcej, niż...
Pod ziemią mieliśmy nawet drogowskazy, dzięki czemu obcy wiedzieli gdzie się znajdują, chociaż zapewnianie przybyszom [kadrze i partyzantom] przewodnika było...
Idąc wzdłuż rzędów tych prowizorycznych łóżek, Harry naliczył osiemnastu pacjentów, z których wielu było niezbyt starannie opatrzonych, a wszyscy...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Na tym przede wszystkim, nie za na wprowadzonych nowo ciach, polega
fundamentalne znaczenie owego ustawodawstwa. Uwa a si , e zapocz tkowało ono
okres aktywnego udziału szlachty w yciu pa stwowym, przy równoczesnym
ograniczeniu wpływów mo nowładztwa. Przyniosło tak e w pewnej mierze osłabienie
władzy królewskiej, zapewniło jej jednak zarazem oparcie w ywiołach
rednioszlacheckich przeciw opozycyjnej arystokracji feudalnej.
Skutkiem ustawodawstwa nieszawskiego był wzrost znaczenia sejmów
prowincjonalnych. W Korczynie zbiera si miała odt d szlachta ziem krakowskiej,
wzrost
sandomierskiej, lubelskiej i ruskiej, w Kole - pozna skiej, kaliskiej, sieradzkiej,
politycznej
aktywno ci
ł czyckiej, dobrzy skiej, Kujaw i przył czonych w połowie XV wieku cz ci Mazowsza.
szlachty
Szlachta nie reprezentowała poszczególnych sejmików ziemskich, ale przybywała na
obrady viritim (we własnej osobie). Król najcz ciej uczestniczył w obradach
osobi cie. Sejmiki prowincjonalne podejmowały przede wszystkim decyzje
podatkowe. Niebawem - za po rednictwem wyznaczonych delegatów - zacz ły si
mi dzy sob porozumiewa w celu podejmowania wspólnych decyzji. Poniewa jednak w
tych gremiach, z upływem czasu, przewag uzyskali miejscowi mo ni, Kazimierz
Jagiello czyk, poczynaj c od lat 70. XV wieku, zacz ł zwraca si bezpo rednio do
sejmików ziemskich. Wi zało si to z szersz koncepcj polityczn króla, zmierzaj c do
złamania oligarchii magnackiej i oparcia si na wywodz cych si co prawda tak e z
mo nych rodów tzw. juniorach oraz
173

Dzieje Polski pó no redniowiecznej
na wchodz cych do polityki kr gach redniej szlachty. Stopniowo zaznacza si zacz ły
pocz tki zasady reprezentacji. Na sejm piotrkowski 1468 roku przybyło po dwóch
wybranych delegatów szlacheckich z ka dej ziemi, co skłania niektórych badaczy do
wysuni cia tezy o istnieniu ju w tym czasie dwuizbowego sejmu (Witold Knoppek,
1955).
Wyra nie natomiast nie doceniał Kazimierz Jagiello czyk korzy ci, jakie stworzyłaby
mu współpraca z miastami. W imi interesów szlacheckich nie protestował przeciw
stopniowemu wył czaniu ich z obrad sejmowych. Ustaliła si praktyka obci ania miast
podatkami na sejmach i sejmikach bez pytania o zgod ich przedstawicieli.
Tak wi c pa stwo polskie w 2. połowie XV wieku zmierza zacz ło wyra nie w
Memoriał. .
kierunku monarchii szlacheckiej. Był to długotrwały proces, który uwidocznił si w
Jana
pełni dopiero w XVI i XVII wieku. Równocze nie nie brakło ju w XV wieku projektów
Ostroroga
usprawnienia i unowocze nienia pa stwa według wzorów zachodnich. Zawarte w nich
postulaty wzmocnienia władzy królewskiej i utrwalenia suwerenno ci pa stwa
współgrały na ogół z intencjami monarchy. Najbardziej znanym z takich projektów był
Memoriał w sprawie uporz dkowania Rzeczypospolite/ Jana Ostroroga. Autor -
Wielkopolanin maj cy za sob jako jeden z nielicznych panów wieckich studia
zagraniczne w Erfurcie - napisał ten traktat w latach 50. - 70. XV wieku.
Memoriał nie ma jednolitego charakteru. Obok postulatów wzmocnienia aparatu
pa stwowego, zawiera on tak e projekty ograniczenia praw warstw plebejskch b d ce
projekcj stanowej przynale no ci autora. Najogólniej bior c, domagał si Ostroróg
ci lejszego podporz dkowania Ko cioła pa stwu, zaniechania upokarzaj cej -jego
zdaniem - ceremonii składania nowo wybranemu papie owi obediencji przez
wysłanników królewskich, pełnego egzekwowania królewskiego prawa nominacji
biskupów, zniesienia opłat na rzecz Rzymu, opodatkowania duchowie stwa.
dał
prowadzenia rygorystycznej polityki celnej, która by zapewniła niezale no gospodarcz
od zagranicy. Bronił polsko ci, protestował przeciwko odwoływaniu si miast
polskich po pouczenia s dowe do Magdeburga, wyst pował przeciw głoszeniu kaza
w j zyku niemieckim w polskich ko ciołach. Opowiadał si za wprowadzeniem
jednolitego prawa i zniesieniem tortur w post powaniu dowodowym. Domagał si
usprawnienia systemu obronnego pa stwa. dał zniesienia cechów i korzystniejszego dla
nabywców kształtowania cen produktów rzemie lniczych w miastach. Reprezentował w
tej sprawie wprawdzie interesy warstwy szlacheckiej, z której sam si wywodził, ale
przy okazji bronił szerszych grup ludno ci wiejskiej, wł czonej w mechanizmy
gospodarki towarowo-pieni nej.
Zaprezentowany przez Ostroroga szeroki wachlarz reform pozostał w sferze
postulatów, chocia niew tpliwie znajdował posłuch w kr gach zbli onych do dworu.
Inny program uzdrowienia stosunków pa stwowych wi e si z imieniem słynnego
Rady
włoskiego emigranta politycznego, humanisty i dyplomaty Filipa Buonaccorsiego,
Kal imacha
znanego pod literackim pseudonimem Kallimach. Przypisywane mu Rady, dedykowane