Przepis ten ma na wzgl�dzie umow�, w kt�rej jedna strona � nazywana w literaturze przyrzekaj�cym lub gwarantem � przyrzeka drugiej stronie � nazywanej w doktrynie...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Ogniem i mieczem - Tom I Rozdzial VI- Mo�ci ksi�� - odpar� Bychowiec - �aska to wysoka waszej ksi��cej mo�ci, �e mog�c rozkaza�, na moj� wol� to zdajesz, kt�rej �aski nie...
By� mo�e, i� tu w�a�nie odkryjemy jeszcze dziedzin� naszego wynalazku, dziedzin�, w kt�rej zdoby� si� mo�emy jeszcze na oryginalno��, naprzyk�ad [!] jako parody�ci...
uśmierzyć bizony, gdy klatki przez dłuższy czas pozostaną odkryte?Tymczasem orszak zbliżył się do pierwszej klatki, przy której trzymało...
\par w oczekiwaniu na Drugie Przyj\'9ccie Chrystusa, do kt\'f3rego w\par rezultacie\par nie dosz\'b3o" (s...
Po drugie: gdyby nawet państwa zachodniej Europy naprawdę robiły to samo, co kolejne rządy Polski (a nie robią, o czym za chwilę), to są to państwa bogate i jeśli...
Zaistnienie filozofii jako dziedziny kultury narodowej, w kt�rej nacja wyra|a sw�j [wiatopogld, byBo mo|liwe, pojawiB si bowiem system okre[lonych poj i metod
zwierzchnika; utwierdzaj�c nadanie panuj�cego swym konsensem i piecz�ci� repre-zentowa� on instytucj�, kt�rej potrzeby i uprawnienia odr�niano od potrzeb...
Z drugiej strony ciekawym przyk�adem r�norodno�ci motywacji, kt�rymi kierowa�y si� �stare" i �nowe" si�y polityczne w ustalaniu ordynacji mo�e by� ordynacja...
— Ale musisz przyznać, że naprawdę pochodzi z innej planety — dokończyła Trillian, pojawiając się w polu widzenia z drugiej strony mostka...
Co m�wi nazwa? Najg��bsze korzenie s�owa reporta� tkwi� w �acinie, w kt�rej przedrostek re- oznacza� 'na nowo, cofaj�c si�', za� czasownik porlare - 'nosi�'...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Przyrzeczenie to mo�e by� dwojako rozumiane: albo �e przyrzekaj�cy zobowi�zuje si� do poczynienia stara� w celu sk�onienia osoby trzeciej, by zachowa�a si� ona w spos�b przyrzeczony, albo �e przyrzekaj�cy przyjmie gwarancj�, i� zi�ci si� przyrzeczone zdarzenie, a wi�c �e trzeci zaci�gnie zobowi�zanie lub spe�ni �wiadczenie. W pierwszym przypadku przyrzekaj�cy nie b�dzie odpowiada�, je�eli wyka�e, �e do�o�y� nale�ytej staranno�ci, by sk�oni� osob� trzeci� do zachowania si� w spos�b okre�lony przyrzeczeniem. Natomiast w drugim przypadku przyrzekaj�cy nie zobowi�zuje si� sam do �adnych dzia�a� wobec osoby trzeciej, a tylko odpowiada za to, �e przyrzeczone zdarzenie nie nast�pi�o.
Tre�� art. 391 k.c. wskazuje na to, �e je�eli d�u�nik przyrzek�, �e osoba trzecia zaci�gnie zobowi�zanie lub spe�ni �wiadczenie, to nale�y takiemu o�wiadczeniu woli przypisa� drugie, mocniejsze znaczenie310. Tak� jedynie umow� ma na wzgl�dzie art. 391 k.c. Uregulowana w przepisie
310 Wskazuje na to wyra�nie R. Longchamps, Uzasadnienie, s. 122, pisz�c: �Kto �udzi drugiego przyrzeczeniem, �e trzeci spe�ni �wiadczenie, powo�uj�c si� cz�sto na sw�j wobec niego autorytet itp., uiech wyra�a si� jasno, je�eli za skutek nie chce gwarantowa�".
39*
i
452
tym umowa nale�y wi�c do szerszej, wyr�nianej przez doktryn� grupy um�w gwarancyjnych. Ich cech� charakterystyczn� jest to, �e gwarant przyjmuje w nich ryzyko zwi�zane z realizacj� b�d� niepowodzeniem okre�lonego w umowie przedsi�wzi�cia311. Od innych um�w gwarancyjnych wyr�nia si� umowa uregulowana w art. 391 k.c. tym, �e poj�cie przedsi�wzi�cia ograniczone zosta�o do niezaci�gni�cia zobowi�zania lub niespe�nienia �wiadczenia przez osob� trzeci�312. Gwarant jest wprawdzie zainteresowany w tym, aby osoba trzecia zachowa�a si� w spos�b okre�lony w umowie z beneficjentem, co zwykle b�dzie dla niego stanowi�o bodziec do podj�cia stara�, aby przyrzeczony skutek nast�pi�, jednak�e prawnie nie jest do tego zobowi�zany. Zobowi�zanie jego polega wy��cznie na ponoszeniu odpowiedzialno�ci za szkod� wynik�� st�d, �e osoba trzecia nie zachowa�a si� tak, jak to gwarant przyrzek� (art. 391 k.c). Jest to wi�c jego zasadniczy i pierwotny obowi�zek wynikaj�cy wprost z umowy, a nie nast�pstwo uchybienia jakiejkolwiek innej powinno�ci313.
Zobowi�zanie gwaranta, kt�ry przyrzek�, �e osoba trzecia spe�ni �wiadczenie, nie ma wi�c � w odr�nieniu od por�czenia (art. 876 k.c.) � charakteru akcesoryjnego. Gwarant nie odpowiada za d�u�nika i nie zobowi�zuje si� wykona� zobowi�zanie zamiast niego, lecz ponosi bezpo�redni� odpowiedzialno�� za nieosi�gni�cie zagwarantowanego rezultatu. Mimo tych r�nic konstrukcyjnych umowa o �wiadczenie przez osob� trzeci� pe�ni podobn� do por�czenia funkcj� zabezpieczaj�c� w odniesieniu do przys�uguj�cej beneficjentowi wzgl�dem osoby trzeciej wierzytelno�ci.
Zobowi�zanie gwaranta nale�y tak�e odr�ni� od zobowi�zania wynikaj�cego z umowy przedwst�pnej (art. 389 k.c). Udzielenie gwarancji nie kreuje bowiem �adnych zobowi�za� skutecznych wobec osoby trzeciej i dlatego beneficjentowi gwarancji nie przys�uguj� wzgl�dem niej �adne roszczenia o zawarcie umowy. Nie mo�na wi�c stosowa� analogicznie przepis�w art. 389 i 390 k.c. do umowy uregulowanej w art. 391 k.c314 Natomiast mo�na i tu dostrzec podobie�stwo funkcji gospodarczej pe�nionej przez obie umowy. Chocia� innymi drogami, zmierzaj� one bowiem do powstania w przysz�o�ci nowego stosunku zobowi�zaniowego315.
311 E. ��towska, Umowa i �wiadczenie przez osob� trzeci�, s. 23 i nast.
312 Ibidem, s. 36.
313 Ibidem, s. 67.
314 W szczeg�lno�ci bezzasadna jest propozycja S. Goldbergera, Umowa gwarancyjna w �wietle przepis�w kodeksu zobowi�za�, �Nowa Palestra" 1937, s. 108 i nast., by stosowa� do umowy gwarancyjnej przepisy o formie zawarte w postanowieniach kodeksu dotycz�cych umowy przedwst�pnej. Trafnie wykaza� to I. B 1 e i, Forma �umowy o �wiadczenie przez osob� trzeci�", �Nowa Palestra" 1937, s. 386 i nast.
315 E. ��towska, Umowa o �wiadczenie..., s. 87, 88.
453
Zobowi�zanie gwarancyjnie uregulowane w art. 391 k.c. ze wzgl�du na jego losowy charakter oraz pierwotn� odpowiedzialno�� odszkodowawcz� zbli�a si� w swej funkcji ekonomicznej tak�e do umowy ubezpieczenia (art. 805 k.c). W obu przypadkach w rezultacie zawarcia umowy powstaje swoiste zobowi�zanie ci�g�e, polegaj�ce na pozostawaniu w gotowo�ci do pokrycia ewentualnej szkody wynik�ej z okre�lonego w umowie zdarzenia316.
Dyskutuje si� w doktrynie polskiej, czy zobowi�zanie gwaranta ma swoisty charakter prawny. Z jednej bowiem strony reprezentowany jest pogl�d, �e przyrzeczenie gwarancyjne okre�lone w art. 391 k.c. stanowi samodzieln� umow� typow�317, a z drugiej znowu strony uznaje si� je za element uzupe�niaj�cy inne umowy318.
Tre�� art. 391 k.c. przemawia za koncepcj� drug�. Przyrzeczenie gwaranta okre�lone zosta�o bowiem mianem �zastrze�enia", zamieszczonego w jakiej� umowie zawartej mi�dzy gwarantem a beneficjentem gwarancji. Dlatego w�a�nie przepis art. 391 k.c. znalaz� si� nie w tzw. cz�ci szczeg�lnej zobowi�za�, a wi�c po�r�d postanowie� reguluj�cych umowy typowe, lecz w tytule III ksi�gi III obejmuj�cym �og�lne przepisy o zobowi�zaniach umownych". Do��czone do jakiej� umowy zobowi�zanie, �e osoba trzecia spe�ni �wiadczenie, ma ten skutek, i� wierzyciel b�d�cy zarazem beneficjentem gwarancji nie mo�e domaga� si� od d�u�nika (gwaranta), by spe�ni� on osobi�cie �wiadczenie, a z kolei d�u�nik nie mo�e nast�pnie sprzeciwi� si� temu, by osoba trzecia spe�ni�a przyrzeczone �wiadczenie (por. art. 356 k.c). Uznanie przyrzeczenia o �wiadczenie przez osob� trzeci� za element konstrukcyjny innej umowy rozwi�zuje zarazem trudny problem causae tej czynno�ci prawnej. Mo�e ona by� r�na. Okre�la j� bowiem umowa zasadnicza, do kt�rej przyrzeczenie d�u�nika zosta�o do��czone. Z umowy tej s�u�� wi�c przyrzekaj�cemu zarzuty wzgl�dem beneficjenta gwarancji.
W ramach swobody kontraktowej dopuszczalna jest jednak r�wnie� samodzielna umowa gwarancyjna o tre�ci okre�lonej w art. 391 k.c. W praktyce umowy tego rodzaju zawieraj� np. banki z zagranicznymi przedsi�biorstwami (beneficjentami gwarancji). Dochodz� one do skutku w interesie klient�w banku (osoby trzeciej), u�atwiaj�c im zawieranie um�w z zagranicznymi kontrahentami (beneficjentami gwarancji)319. Umowy takie mog� r�wnie� zawiera� zjednoczenia, przyrzekaj�c w nich
316 Ibidem, s. 87, 92, 107.
317 Ibidem, s. 48 i nast., oraz A. Kubas, Stosunki..., s. 46.
318 Tak A. Kunicki w recenzji z cyt. wy�ej pracy E. ��towskiej, PiP 1971, z. 6, s. 1020�1023.