podobnie jak Ksenofonta, upadek obyczaj�w i ca�kowita niefrasobliwo��,w jakiej pogr��a si� demokracja...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
UG Ze zbiorów „Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej” Instytutu Filologii Polskiej UG 89 się podobno zbliżyć; nie zrozumiałem albowiem...
wybra� opcj� Information i nacisn�� ENTER, w rezultacie na ekranie pojawisi� zestaw informacji podobny do tego poni�ej:,j~%%I , Object ID: B6000006NetWare...
Alezji podobna jest nieco do góry Gergowii z tego, że się kończy obszernym płaskowzgórzemszczytowym, na którym wznosi się oppidum; jest jednak od Gergowii...
cy czarny materiał, podobny do mikroporowych strojów z „Tylko mi dmuchaj”Kevina, wpuszczony do czarnych butów z wysokimi cholewami...
— Dawniej nie słyszało się o niczym podobnym… — mówił majtek...
gronie podobnych do niej nowicjuszy Jedi, których wychowywaniem i szkoleniem Posuwanie się na czworakach z ciężkim plecakiem wymagało mnóstwa energii,...
Widziałem też ludzi, którzy jedli glinę - jakiś specjalny gatunek, która podobno robiła dobrze na krwawą biegunkę...
Doskonale zdaję sobie sprawę, jak wielką śmiałością jest wobec podobnego zgromadzenia puszczać wodze wynurzeniom osobistym; ale, tak czy inaczej,...
W tym wypadku, podobnie jak przy innych rodzajach dysfunkcji se�ksualnych, m�czyzna przyjmuje w trakcie aktu seksualnego rol� obser�watora...
Paniedziałem upłynął mu w podobny sposób, gdyż zadanie, jakiego się podjął, wymagało nieskończenie długich badań i eksperymentów...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

I on uwa�a, i� dobry ustr�j powinien
utrwala� cnot�, �e pa�stwo musi podj�� wysi�ek kszta�towania
obyczaj�w. Ostatecznie deklaruje si� jako zwolennik ustroju
mieszanego - jest przekonany, i� ��cz�c dba�o�� o cnot�, charaktery-
styczn� dla arystokracji, z obywatelsk� gorliwo�ci�, kt�rej sprzyja de-
mokracja, mo�na stworzy� dobry i stabilny ustr�j. Krytykuje wszak�e
w�adz� t�umu i rz�dy demagog�w. Jego niech�� wzbudzaj� che�pliwo��
i niem�dra pewno�� siebie, kt�re w demokracji wypar�y roztropno�� i
obywatelsk� rzetelno��. Uwa�a, i� lud nie powinien rz�dzi�
samodzielnie - w�adz� musz� sprawowa� najcnotliwsi. Przyk�ad
w�a�ciwego post�powania powinien by� w pa�stwie wa�niejszy ni�
rzekoma surowo�� prawa. Tak jak Ksenofont, bardzo krytycznie ocenia
47
Historia my�li polityczno-prawnej
prawotw�rczy rwetes. Argumentuje, i� pozbawione oparcia w obyczaju
prawo jest w istocie ca�kiem nieskuteczne.
Szkota cyrenejska
Tw�rc� szko�y by� Arystyp z Cyreny (ok. 435 - 360 p.n.e.). W roku
399, po �mierci Sokratesa, Arystyp opu�ci� Ateny. W swoim rodzinnym
mie�cie za�o�y� w�asn� szko��. Tak jak Sokrates traktowa� filozofi� jako
nauk� o ludzkim post�powaniu. W jego koncepcjach nie odnajdziemy
ju� jednak sokratejskiej determinacji, charakterystycznej dla
Ksenofonta czy Izokratesa. W m�odo�ci Arystyp studiowa� nauki Pro-
tagorasa i do ko�ca pozosta� wierny pogl�dom s�ynnego sofisty, doty-
cz�cym natury ludzkiego poznania. Podobnie jak Protagoras twierdzi, i�
�r�d�em wszelkiej wiedzy s� postrze�enia. Nie podpisuje si� wi�c pod
majeutycznym programem Sokratesa. Uwa�a, i� niemo�liwe jest
badanie istoty, �e zawsze mamy do czynienia jedynie z pewnym obrazem
rzeczy, kt�ry kreuj� zmys�y. Wszelkie poznanie ma z natury su-
biektywny, wzgl�dny charakter. U Arystypa mocnym g�osem odzywa si�
relatywizm sofist�w. Filozof jest przekonany, i� nie mo�emy znale�� adnej
wsp�lnej miary, �e nie mo�na przenikn�� natury dobra i z�a. Nie mog�
wi�c pojawi� si� �adne powszechnie uznawane definicje. Ludzki j�zyk
jest bezradny, mo�e jedynie relacjonowa� wra�enia.
Wedle Arystypa jedynym celem ludzkiego dzia�ania jest d��enie do
przyjemno�ci. �Ta przyjemno��, kt�ra stanowi cel najwy�szy, jest dla
cyrenaik�w - jak to stwierdza Panaitios w pi�mie O szko�ach filozoficz-
nych - przyjemno�ci� cielesn�" (Diogenes Leartios). Szcz�cie polega na
odczuwaniu przyjemno�ci, st�d bastionem szcz�cia jest cia�o. Tak
poj�ta przyjemno�� wyznacza poj�cie dobra i z�o uto�samiamy z b�lem.
Nie ma wi�c ostatecznie �adnych og�lnych kryteri�w dobra i z�a, o
wszystkim decyduj� konkretne odczucia zmys�owe.
Poza relatywizmem, zdradzaj�cym wp�yw Protagorasa, w hedonizmie
cyrenaik�w wida� te� jednak �lady pasji sokratejskiej. Akcentuj� wi�c
oni zasad� racjonalnego wyboru - d��enie do przyjemno�ci nie mo�e
by� �lepe, nie mo�na pod��a� za g�osem ka�dej nami�tno�ci. Cz�owiek
rozumny powinien opanowa� arytmetyk� szcz�cia, to znaczy zrezy-
gnowa� z zaspokojenia pragnie�, kt�re mog� kry� w sobie jakie� pu�ap-
Staro�ytna Grecja
ki. Unikanie przykro�ci i b�lu wymaga cenzurowania przyjemno�ci. �ycie
szcz�liwe nie mo�e wi�c ostatecznie oby� si� bez refleksji, bez anali-
zowania w�asnej sytuacji, bez nieustannej podejrzliwo�ci, kt�ra nie po-
zwala zda� si� na pierwsze wra�enia. Tam, gdzie Arystyp ka�e nam
pami�ta� o problematyczno�ci pozornych dobrodziejstw, s�ycha� g�os
Sokratesa.
Najwa�niejsza jest wszak�e jednoznaczna, sokratejska w swym zde-
cydowaniu, pochwa�a autentyzmu. Przypomnijmy, i� wedle sofist�w
cz�owiek powinien zaufa� konwencjom. Sofi�ci gotowi s� uczyni� ze�
dziecko konwenansu. Wierz� w przydatno�� powszechnie zaaprobowanych
wzor�w dzia�ania. Swojego cz�owieka umieszczaj� na scenie publicznej i
ka�� mu uczyni� u�ytek z j�zyka w przekonaniu, i� s�owo mo�e sta�
si� narz�dziem racjonalnego samookre�lenia i patronem powszechnej
zgody. Nie przeszkadza im to, i� konwencje pozostawiaj� pi�tno
sztuczno�ci, �e w �wiecie wynegocjowanej przeci�tno�ci nie ma miejsca
na autentyzm. Chc�, by cz�owiek pogr��y� si� w �ywiole publicznej
interakcji, by tworzy� siebie, wykorzystuj�c matryce, kt�re znajduj� si� w
powszechnym obiegu. Sofi�ci s� pasjonatami polityki.
Arystyp zmierza w przeciwnym kierunku. Powtarzaj�c nauki Sokratesa,
chwali cz�owieka nie-politycznego. Jest zwolennikiem
radykalnego indywidualizmu. Uwa�a, i� mo�liwo�ci porozumiewania si�
s� bardzo ograniczone. S�owa stwarzaj� jedynie iluzj� �atwej zgody - w
istocie to bardzo podejrzani sprzymierze�cy. Prawda jest tylko w