Natomiast J...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Walters, a zw�aszcza P Stoik argumentowali znacznie ostro�niej i przesun�li przypuszczalne zaka�enie influenza na okres p�niejszy, a mianowicie na czas mniej wi�cej oko�o roku 1920. Jakkolwiek anamneza biograficzna nie wskazuje na to, aby w tym okresie mia�o miejsce u Hitlera zaka�enie zapaleniem m�zgowia, to jednak mo�liwo�ci zwi�zku przyczynowego z p�niejszym zespo�em Parkinsona nie mo�na w spos�b ca�kowicie pewny wykluczy�, poniewa� nawet przypadki, kt�re mia�y przebieg klinicznie zupe�nie niezauwa�alny, mog� niekiedy dopiero po wieloletnim okresie bezobjawowym dawa� obraz choroby Parkinsona. Ellen Gibbels odrzuci�a jednak mo�liwo�� tego rodzaju postencefalitycznej postaci, argumentuj�c, �e jak wykazuje do�wiadczenie, u pacjent�w takich zasadniczym objawem jest ograniczenie ruch�w, �e obserwuje si� u nich nie tyle dr�enie, co raczej ruchy w rodzaju nerwowego tiku, �e atakowane s� g��wnie nogi i �e wyst�puje wczesne obni�enie czynno�ci m�zgu - wszystko to za� s� symptomy, jakie w przypadku Hitlera nie znajduj� potwierdzenia ani w informacjach lekarzy, ani w zeznaniach �wiadk�w. Tak wi�c wszystko przemawia za kla-
230
sycznym parkinsonizmem samoistnym, co potwierdza r�wnie� brak wzmianki o tego rodzaju chorobie w anamnezie rodziny. Przyczyna tej samoistnej postaci, przy kt�rej do zmniejszenia liczby kom�rek zwoj�w m�zgowych w pewnych zasadniczych strefach m�zgu dochodzi z regu�y ju� znacznie wcze�niej, ni�by to odpowiada�o procesom ich zaniku uwarunkowanym wiekiem, nie jest nam znana.
O wiele wa�niejsze ni� rozwa�ania etiologiczne na temat powstania tego obrazu chorobowego jest jednak niew�tpliwie pytanie, na ile choroba Parkinsona mog�a ewentualnie wp�yn�� na psychiczne zachowanie Hitlera, a tym samym r�wnie� na jego decyzje polityczne i militarne. Wiadomo przecie�, �e u wi�kszo�ci os�b cierpi�cych na t� chorob� rzeczywi�cie obserwuje si� przewlek�e psychosyndromy organiczne. Jest rzecz� zaskakuj�c�, �e dotychczas bardzo tylko niewielu psychiatr�w zajmowa�o si� tym problemem przy ocenie osobowo�ci Hitlera. Najbardziej szczeg�owo opracowa� ten temat Recktenwald, kt�ry wskaza� na to, �e przy przewlek�ych stanach b�d�cych nast�pstwem przebytego w wieku m�odzie�czym grypowego zapalenia m�zgowia, tak jak je zdefiniowa� Economo, na czo�o wysuwaj� si� r�ne zmiany charakteru i zak��cenia pop�d�w, przy czym te ostatnie mog� si� przejawia� impulsywno�ci� seksualn�. Interesuj�ca jest w tym kontek�cie okoliczno��, �e nawet u os�b m�odocianych, dotkni�tych w spos�b bardzo umiarkowany t� chorob�, wynikaj� cz�sto trudno�ci w ich p�niejszym spo�ecznym przystosowaniu, najwyra�niej bowiem jest u nich niedostatecznie wykszta�cona �w�a�nie ta centralna, oceniaj�ca, kieruj�ca, nadaj�ca sens i okre�laj�ca cel instancja, niezb�dna dla spo�ecznego przystosowania i skutecznego dzia�ania". Nic dziwnego, �e tego rodzaju sk�onno�ci do wzmo�onych pop�d�w i zak��cenia w przystosowaniu nie s� przez spo�ecze�stwo tolerowane i nierzadko ko�cz� si� zej�ciem na drog� przest�pcz�. W opracowaniu po�wi�conym p�niejszym kolejom �ycia takich pacjent�w z powa�nymi postence-falitycznymi zmianami charakteru uda�o si� rzeczywi�cie wykaza�, �e oko�o czterdziestu procent spo�r�d nich popada�o w konflikt z prawem - z powodu akt�w przemocy, w��cz�gostwa czy prostytucji. W przypadku Hitlera Recktenwald dopatruje si� wa�nego sygna�u w pogorszeniu post�p�w w nauce przy przej�ciu ze szko�y ludowej do szko�y realnej wiosn� 1900 roku i uwa�a, �e wszystkie szczeg�lne cechy psychiczne, jakie si� p�niej u niego pojawi�y - ��cznie z �nieudanym stadium m�odo�ci" - mo�na zaliczy� do takiego w�a�nie zespo�u postencefalitycznego.
231
Dowody na s�uszno�� swojej tezy widzi Recktenwald w �p�nym par-kinsonizmie", we wspomnianych atakach w�ciek�o�ci, kt�rym towarzyszy�y cz�sto �natr�ctwo my�lowe i my�lenie iteratywne", a wreszcie tak�e w zak��ceniach snu. �adne z tych wymienionych przez Recktenwalda zjawisk psychicznych - poza atakami w�ciek�o�ci - nie zosta�o jednak potwierdzone przez lekarzy opiekuj�cych si� przez d�ugie lata Hitlerem, kt�rych na t� okoliczno�� wypytywali dok�adnie ameryka�scy oficerowie. W zwi�zku z tym Wolfgang de Boor, autor najpe�niejszej dot�d analizy wszystkich wyst�puj�cych u Hitlera zjawisk psychicznych, doszed� do przekonania, �e �nale�y wykluczy� postencefalityczn� zmian� charakteru Hitlera". Dla Gibbels pozosta�o jednak otwartym pytanie, czy nie mo�na by �widzie� w m�odzie�czym zachowaniu Hitlera prawzoru cz�owieka dotkni�tego nieudanym stadium m�odzie�czej postaci epidemiczno-encefalitycznego stanu nast�powego i m�wi� o post�puj�cym procesie psychotycznym, kt�rego konsekwencj� jest r�wnie� zepsucie charakteru r�wnaj�ce si� mora� insanity z patologicznym brakiem zdolno�ci moralnego os�du, bezwzgl�dnym egoizmem, ch�odem uczuciowym i daleko posuni�tym brakiem skrupu��w". Tego rodzaju rozumowanie nie bierze za punkt wyj�cia istniej�cego od m�odo�ci organicznego psychosyndromu, lecz niezwykle skomplikowan�, wyposa�on� w liczne anormalne cechy pierwotn� osobowo�� Hitlera i pr�buje drog� por�wnania posiadanego materia�u z przedchorobowego - a wi�c poprzedzaj�cego chorob� Parkinsona - okresu jego �ycia ze wska�nikami z czterech ostatnich lat �ycia wnioskowa� o ewentualnym uwarunkowanym chorob� �zaostrzeniu" pewnych pierwotnoosobowo�ciowych cech charakteru. Tego rodzaju uwypuklenie cech pierwotnoosobowo�ciowych, kt�re prowadzi nast�pnie do zmian osobowo�ci, stwierdzono przecie� wielokrotnie u os�b cierpi�cych na chorob� Parkinsona o rozmaitej etiologii.
Je�li we�mie si� pod uwag� analiz� drobiazgowo przeprowadzon� przez Ellen Gibbels, to w odniesieniu do Hitlera mo�na m�wi� w najlepszym razie o niejasnym podejrzeniu organicznego psychosyndromu w sensie �zaostrzenia" pewnych cech pierwotnoosobowo�ciowych. Wniosek ten znajduje potwierdzenie ze strony znanego szwajcarskiego historyka i polityka Carla J. Burckhardta, kt�ry po lekturze politycznego testamentu Hitlera m�wi� o �przedziwnej fascynacji", a por�wnuj�c ten dokument z wra�eniem, jakie odni�s� przy okazji osobistego spotkania z Hitlerem w roku 1939, doszed� do stwierdzenia ze wszech miar godnego uwagi: �Na pocz�tku i na
232