co!

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Niemcy miały kluczowe znaczenie: stanowiły deklarowany cel Armii Czerwonej i dostarczały bolszewikom mocnych podstaw do optymizmu...
sze chciał i musiał rezygnować z zajęć typu burżuazyjnego...
kobieta jezuickich mezzo termine, najpodejrzańszych kompromisów, strzeżonych pozorów, lawirujących zręcznie sekretnych miłostek...
tyłu, gdy zanurzył palce w jej bujnych włosach i pocałował ją namiętnie...
o mnie ex re mojego stanowiska w sprawie reformy rolnej, że jestem jakzłodziej, co chce wyjąć z cudzej kieszeni zegarek i dać go komuś innemu...
Zapewniano mnie, iż nie wszystkie laski mają jednakową moc; siła ich jest proporcjonalna dopredyspozycji użytkownika i zależna od celów, do jakich ma być...
Murzyn szybko wspiął się na najniższą gałąź, stanął na niej, ostrożnie zajrzał w dziu- plę...
Komisja Światowej Organizacji Zdrowia przeprowadziła badania w kilku klasztorach w Tybecie...
Czwarty oddech: Uświadom sobie w tym momencie całe swoje ciało...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

.. Może uchyli okna? – zwrócił się do Sowińskiej.
Jankę zaniepokoił jego głos chrapliwy i twarz rozogniona, pijacka, ale usiadła do fortepia-
nu nie wiedząc, co wybrać.
– A!... pani gra?... – zdziwił się bardzo.
– Tak – odrzekła i zaczęła grać wstęp jakiś nie widząc znaków Sowińskiej.
– Zaśpiewaj pani, co bądź... niech tylko głos usłyszę... A może mogłabyś pani solo śpie-
wać?...
– Panie dyrektorze... ja do dramatu, do komedii wreszcie czuję powołanie, ale nigdy do
opery.
– O operze nie mówimy przecież...
34
– Tylko?...
– O tym... o operetce! – zawołał uderzając w kolano z kankanowym zacięciem. – Śpiewaj
pani!... nie mam czasu i spalę się z gorąca.
Zanuciła drżącym od emocji głosem, ale z pewnym wyrobieniem jakąś piosenkę Tostiego.
Dyrektor słuchał, a patrzał się na Sowińską, wskazując na spieczone usta.
Kiedy skończyła, zawołał:
– Dobrze... przyjmujemy panią... Uciekam, bo się smażę.
– Może by się dyrektor z nami... czego... napił?... – powiedziała nieśmiało, zrozumiawszy
znaki Sowińskiej.
Trochę się wymawiał, ale w końcu został.
Stara kazała garsonowi przynieść pół butelki koniaku, trzy piwa i przekąski, a wypiwszy
swój kufel wyszła spiesznie, narzekając na zapomnienie czegoś w garderobie.
Halt przysunął się z krzesełkiem bliżej.
Janka, zmieszana tym sam na sam, milczała nie wiedząc, o czym mówić.
– Hm!... masz pani głos... ładny głos!... – rzekł i położył jej na kolanie swoją olbrzymią,
czerwoną łapę, a drugą dolewał koniak do piwa. Odsunęła się nieco, dotknięta nieprzyjemnie
taką poufałością.
– Możesz pani dobrze stanąć... ja pani pomogę...
Wychylił kufel duszkiem.
– Jeżeli pan dyrektor łaskaw... – szepnęła usuwając się jeszcze więcej, bo ją owionął jego
oddech gorący, przejęty alkoholem, i wzrok jakiś mętny obejmował niby uściskiem.
– Postaramy się o to... Ja się panią zajmę!...
I od razu, bez wszelkich ceregieli, których był zawsze przeciwnikiem, objął jej kibić i
przyciągnął do siebie.
Odepchnęła go z taką siłą, że upadł na stół, i dopadła drzwi, gotowa krzyczeć.
– Phi! zostań... Brzdąc jesteś głupi!... zostań!... Chciałem się tobą zająć, pomóc ci, ale kie-
dyś głupia, dymajże sobie chóry do śmierci!...
Dopił resztę koniaku i wyszedł. Pod werandą siedział Cabiński z reżyserem.
– Ma jaki głos?... – zapytał pierwszy, który widział Jankę wchodzącą do gabinetu.
– Ma! To nuta jeszcze nie zaatakowana – dorzucił wybuchając grubym śmiechem.
– Ale do wzięcia?... – powiedział Topolski.
– Spróbuj. Tylko ostrzegam, że takie krowienty – to się ceni...
– Chciałeś?...
– Wolę pełny antałek niż dziewicę... Garson! piwa!
– Sopran?
– Ho! ho! coś niesłychanego prawie... alt!
Janka siedziała z godzinę w gabinecie nie mogąc się uspokoić i nie mogąc przyciszyć obu-
rzenia i złości, która ją przejmowała tak gwałtownie, że chwilami gotowa była iść za nim i
czym bądź, co spotka na drodze, rozbić mu głowę i bić... bić do śmierci.
To, co ją spotkało, było tak brutalne, tak podłe, że wstyd zalewał jej oczy łzami gorzkiego
upokorzenia. Odchodziła od przytomności prawie, że to ją mogło coś podobnego spotkać!...
Były mgnienia, w których zrywała się, jakby chciała uciec z tych murów, spośród tych lu-
dzi, ale opadała natychmiast z jękiem, bo przypominała sobie, że jest bezdomną.
– Gdzie?... i po co? Zostanę!... zniosę wszystko, jeśli wszystko znieść potrzeba, ale dojdę
tam, gdzie chcę... muszę!... – mówiła sobie z mocą – muszę!...
I zacinała się w zdeterminowanym uporze. Zbierała w sobie wszystkie siły do walki jakiejś
z życiem, z niepowodzeniem, z przeszkodami, ze światem całym, złym i wrogim – i przez
chwilę widziała się na jakimś zawrotnym szczycie, gdzie była sława i upojenie zwycięstwem,
ale nie uczuła się tym szczęśliwą, nie!... bo majaczył wyżej jakiś szczyt inny, potężniejszy, ku
któremu pięli się ludzie.
35
– Dobrzem zapłaciła za przyjęcie do teatru!... – powiedziała do siebie wchodząc za kulisy.
Sowińska przybiegła do niej, patrzyła jej w oczy długo i nieznacznie chciała wybadywać,
ale Janka powiedziała jej wręcz pogardliwie:
– Dziękuję pani za radę i za... pozostawienie mnie samej z bydlęciem!...
– Śpieszyło mi się... nie zjadł pani... to dobry człowiek...
– To niechże pani córkę swoją zostawi temu dobremu człowiekowi!... – powiedziała
szorstko.
– Moja córka nie jest aktorką – odpowiedziała stara.
– A!... nic to... tylko nauka – szepnęła odchodząc od Sowińskiej.
Spotkała Cabińskiego i przystępując do niego rzekła:
– Przyjmie mnie dyrektor?...
– Już pani jesteś w towarzystwie. O gażę to się którego dnia umówimy.
– Co będę grać na pierwszy występ?... Ja bym chciała grać Klarę we Właścicielu kuźnic.
Cabiński spojrzał się bystro i zasłonił usta ręką, żeby nie parsknąć śmiechem.
– Zaraz... zaraz... musi się pani obznajmić ze sceną. Tymczasem będzie pani występować
w chórach. Mówił mi Halt, że pani grasz na fortepianie i znasz nuty. Jutro dostanie pani partie
z operetek, jakie grywamy, i nauczy się pani chórów.
Janka chciała jeszcze coś mówić, ale Cabiński zakręcił się i poszedł.
– Albo komediantka, albo ma srogiego bzika!...–szepnął przystając nagle; uśmiechnął się,
machnął ręką i poszedł szybko na ogródek.
Janka poszła do garderoby i zaledwie uchyliła drzwi, gdy ją ktoś pchnął, drzwi zatrzasnął
przed nosem i ze złością zawołał:
– Na górę! tam chórzystki!...
Chciała uderzyć w drzwi z gniewu, jaki ją opanował, ale zacięła tylko usta i poszła na gó-
rę.
Garderoba chórzystek był to wąski, długi i niski pokój. Szeregi gazowych świateł nad pro-
stymi z desek stołami, biegnącymi z trzech stron przy ścianach, płonęły bez obsłon. Ściany
były sklecone z nie heblowanych ani malowanych desek, popisane nazwiskami, datami, dow-