Abraham H...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
08 Przyno�cie wi�c owoc godny nawr�cenia,09 a nie wmawiajcie sobie: Abrahama mamy za ojca, bo powiadam wam: Z tych kamieni B�g mo�e wywie�� syn�w Abrahamowi...
jest pomysł! - stwierdził...
Przez jakiś czas obserwowałem ich i może dlatego, że byli nowi, patrzenie na nich sprawiało mi przyjemność; przy nich czułem się bezpieczny...
Pitt odwrócił się i spojrzał przez przejrzystą bańkę kabiny na ultramarynowy, ciemny błękit, sięgający dalekiego południa...
Ciekawe jaki jest, ów Inkwizytor Sternberg, spytał się w duchu Ragnar...
pan wie, prowadzę przede wszystkim sprawy rozwodowe...
czyta z prędkością ok...
mi
that you only have to invoke a simple command that performs all steps shown above...
Simple past verb forms are used quite often in subordinate clauses instead ot present perfect and pastperfect tenses, if the meaning is clear...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Maslow ( 1908-1970)
58
HISTORIA 1 TEORIE PSIfCHOLOGICINE
duj�cemu si� w stanie bezkr�lewia warto�ci,
kiedy zawiod�y wszystkie dane z zewn�trz sy-
stemy (polityczne, ekonomiczne, religijne
itd.), sprawdzony i daj�cy si� zastosowa� sy
stem warto�ci ludzkich, "w kt�re mo�emy
wierzy� i kt�rym mo�emy si� po�wi�ci� [...],
i to dlatego, �e s� prawdziwe, a nie dlatego, �e
ka�� nam �wierzy� i ufa�. Taki empiryczny
�wiatopogl�d wydaje si� obecnie rzeczywi-
�cie mo�liwy, przynajmniej w uj�ciu teore-
tycznym" (Maslow, 1986/1968, s. 202). Prze-
de wszystkim jest cz�owiekowi niezb�dny,
gdy� brak systemu warto�ci to stan psycho-
patogenny. Istota ludzka potrzebuje przynaj-
mniej zr�bu systemu warto�ci, filozofii �ycio-
wej, religii lub jej namiastki, aby �y� i orien-
towa� si� wed�ug ich wskaza�.
Viktor Franki (ur. 1905), tw�rca logotera-
pii, opr�cz Freuda i Adlera trzeci wsp�czes-
ny wielki psychoterapeuta, temu obrazowi
cz�owieka, przedstawiaj�cemu go , jako istot�,
kt�ra nie si�ga poza siebie po sens i warto�ci
i w ten spos�b nie jest zorientowana ku �wia-
tu, lecz interesuje si� wy��cznie sam� sob�"
(Franki, 1984, s. 148), przeciwstawia obraz
cz�owieka, kt�ry d��y do tego, by "wychodzi�
poza siebie samego. [...] By� cz�owiekiem to
znaczy by� skierowanym na co� lub na ko-
go�, by� oddanym dzie�u, kt�remu si� po�wi�-
camy, cz�owiekowi, kt�rego kochamy, lub Bo-
gu, kt�remu s�u�ymy" (Franki, 1984, s. 147-
-148). Istota egzystencji ludzkiej le�y w tym,
co Franki nazywa samotranscendencj�, a nie
w samoaktualizacji (samorealizacji, samo-
urzeczywistnieniu). Samoaktualizacja, podsta-
wowe dla psychologii humanistycznej poj�cie,
w rozumieniu Kurta Goldsteina (1878-1965),
kt�ry je utworzy�, polega na mo�liwie najlep-
szym wykorzystaniu swoich mo�liwo�ci w da-
nych okoliczno�ciach �yciowych.
Jednak�e pe�na sarnoaktualizacja staje si�
coraz mniej mo�liwa w wyspecjalizowanym
spo�ecze�stwie. Dostrzega to r�wnie� Mas-
low, odwo�uj�c si� do przyk�adu Alberta Ein-
steina, kt�ry m�g� si� aktualizowa�, ponie-
wa� inni cudzie wykonywali wiele czynno�ci
za niego. Jedn� z cech cz�owieka, kt�ry d��c
do samourzeczywistnienia, skupia si� na sa-
mym sobie, jest zanik zainteresowania innymi
lud�mi i rzeczami, w wyniku czego problemy
zewn�trzne zajmuj� go tylko o tyle, o ile s�u��
jego w�asnej samorealizacji (por. Kilpatrick,
1997) . Natomiast d(a cz�owieka d��cego do
samotranscendencji pe�na samoaktuaiizacja
przestaje by� celem samym w sobie, staj�c si�
wynikiem, produktem ubocznym samotran-
scendencji, kt�ra wzywa do �ycia warto�cia-
mi, nieukierunkowanymi bezpo�rednio na re-
alizacj� w�asnego Ja (por. Manenti, 1995).
Jednym z tych, kt�rzy wnie�li europejskie-
go ducha w ameryka�ski ruch humanistycz-
ny, by� wspomniany wcze�niej Goidstein, nie-
miecki emigrant, zajmuj�cy si� leczeniem
uraz�w m�zgu, traktowanych jako zniszcze-
nie integralno�ci ca�ej struktury i ca�ej osobo-
wo�ci, a nie jako wy��czenie pojedynczych
funkcji. Ten holistyczny punkt widzenia, na-
wi�zuj�cy do berli�skiej psychologii postaci,
przej�� w swojej pracy terapeutycznej Carl Ro-
gers (1902-1987), tw�rca terapii skoncentro-
wanej na kliencie, w kt�rej klient jest panem
w�asnej przysz�o�ci (Rogers, 1951).
Idea psychologii humanistycznej wydawa-
�a si� Maslowowi tak pasjonuj�ca i pe�na nad-
zwyczajnych mo�liwo�ci, �e nie m�g� oprze�
si� pokusie, by zaprezentowa� j� publicznie,
nie czekaj�c na weryfikacj� i potwierdzenie,
a wi�c zanim jeszcze b�dzie mo�na j� uzna�
za prawdziwie naukow�. Krytyka (np. Mi-
chael Wertheimer, 1978) uzna�a za przed-
wczesne odrzucenie przez psychologi� hu-
manistyczn� historycznie wypracowanego
przez psychologi� standardu naukowo�ci.
1.8
Zarys historii polskiej
psychologii
Polska my�l psychologiczna si�ga korzenia-
mi drugiej po�owy XIII wieku, kiedy to Wite-
io (ok. 1230 - ok. 1292), pierwszy polski filo-
HISTORIA PSYCH0L0G11: 0D WUNDTA D0 CZAS�W NAJNOWSZYCH 5 9
zof przyrody, w III i 1V ksi�dze swego trakta-
tu optycznego Perspectivorum libri decem
(Optyki ksi�g dziesi�cioro), napisanego mi�-
dzy rokiem 1270 a 1272, przedstawi� w�asn�
teori� spostrzegania wzrokowego (por. Bur-
chardt, 1991). My�l psychologiczna by�a tak-
ie obecna w tw�rczo�ci polskich pisarzy XVI
wieku, staj�c si� �r�d�em inspiracji dla coraz
g��bszych i coraz bardziej naukowych opra-
cowa� w dzie�ach polskich my�licieli wiek�w
nast�pnych (Bobrowska-Nowak,1973; Toma-
szewski, 1998).
1.8.1
Pierwsze pracownie
psychologii eksperymentalnej
w Polsce
Pocz�tek polskiej psychologii naukowej,
uto�samiany - jak w wypadku psychologii
Wilhelma Wundta - z za�o�eniem pierwszej
pracowni psychologii eksperymentalnej, da-
tuje si� od roku 1903, w kt�rym tak� pracow-
ni� powo�a� do �ycia na Uniwersytecie Jagiel-
lo�skim w Krakowie profesor filozofii W�a-
dys�aw Heinrich (1869-1957). Jej utworzenie
poprzedzi�a jego wieloletnia praca badawcza
o charakterze wyra�nie eksperymentalnym,
o czym �wiadczy opublikowany przez Akade-
mi� Umiej�tno�ci w Krakowie w sprawozda-
niach za rok 1898 komunikat z jego bada�,
uchodz�cy za historycznie pierwsz� oficjaln�
informacj� o psychologii eksperymentalnej
w Polsce (Szewczuk, 1988). W �wietle tego
faktu historycznego nie spos�b zgodzi� si�
z samym Kazimierzem Twardowskim (186Cr
-1938), profesorem �lozofii Uniwersytetu
Lwowskiego, kt�ry sobie przyznaje pier-
wsze�stwo w za�o�eniu pracowni psychologii
eksperymentalnej ju� w semestrze zimowym
roku akademickiego 1898/1899 (por. Rzepa,
1991) . Twardowski nigdy nie prowadzi� bada�
psychologicznych ani nie zajmowa� si� prak-
tyk� psychologiczn�, a prowadzone przez nie-
go podczas zaj�� dydaktycznych demonstra-
cje okre�lonych zjawisk nie by�y eksperymen-
tarni w �cis�ym tego s�owa znaczeniu. Oficjal-
nie laboratorium psychologiczne (jako pra-
cowni� psychologiczn�) otworzy� on na Uni-
wersytecie Lwowskim dopiero w roku 1907.
W roku 1910 powsta�a w Warszawie trze-
cia po krakowskiej i lwowskiej pracownia psy-
chologiczna, kierowana przez Edwarda Abra-
mowskiego (1868-1918). W przeciwie�stwie
do Twardowskiego, a podobnie jak Heinrich,
by� Abramowski typem badacza eksperymen-
talnego. Podejmowa� wielostronne badania