6068Pseudopotrzebom narzucanym przez współczesną konsumpcjęnie można przeciwstawić jakichś potrzeb autentycznych albonaturalnych...

Odnośniki

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
W jakiej więc mierze obiektywny jest uzyskany przez nas opis świata, w szczególności - opis świata atomów? Fizyka klasyczna opierała się na przekonaniu (może...
Istotne jest, iż te dokumenty obejmują okres wykraczający poza ramyczasowe działania obecnego Parlamentu, a tym samym poza okres sprawowania władzy przez...
Chciałabym mękę waszej pracy pić przez rurkę, jak komar krew hipopotama - o ile to możli-we w ogóle - i przemieniać na moje idejki, takie piękne, takie motylki,...
Ulice Mardecin wybrukowane były granitowymi płytami, wytartymi przez całe pokolenia stóp i kół wozów, wszystkie zaś budynki zbudowano albo z cegły, albo z...
ver appetebat, cum Hannibal exhibernis movit; c) cum explicati-vum lub coincidens = gdy, skoro,przez to, �e (z tym�e trybem i cza-sem, jaki jest w zdaniu...
cz�stki (przed zmierzeniem jej cech), kt�ra nie znajduje si� nigdziew przestrzeni i czasie? Je�li za jeden obiekt uwa�a� to, co jestopisywane przez jeden wektor...
Odwr�ci� si� ty�em do �wiat�a reflektora i os�aniaj�c oczy przed blaskiem bij�cym mu spod n�g, spr�bowa� zajrze� w kryszta�ow� g��bin� jak przez l�d, kt�ry skuwa jezioro...
Przez jakiś czas obserwowałem ich i może dlatego, że byli nowi, patrzenie na nich sprawiało mi przyjemność; przy nich czułem się bezpieczny...
2asmienia jednostki czy dominacji nad ni�, lecz w celu ochrony praw zagro�onych przez inne instytucje spo�eczne: Jednym z najtrudniejszych aspekt�w spo�ecznego...
uśmierzyć bizony, gdy klatki przez dłuższy czas pozostaną odkryte?Tymczasem orszak zbliżył się do pierwszej klatki, przy której trzymało...

Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.

Towarowa obfitość oznacza jednak radykalne zerwanie z organicznym rozwojem potrzeb spo
łecznych. Jej mechaniczna akumulacja wyzwala n i e o g r a n i c z o n ą s z t u c z n o ś ć , unicestwiającą wszelkie żywe pragnienia. Kumulatywna potęga samoistnej sztuczności pociąga za sobą powszechne z a f a ł s z o w a n i e ż y c i a s p o ł e c z n e g o .
69
W obrazie ukazującym spełnioną jedność społeczną osiągniętą
dzięki konsumpcji rzeczywisty podział jest tylko czasowo z a w i e s z o n y aż do następnego niespełnienia w sferze konsumpcji. Każdy kolejny produkt - przedstawiany z namaszczeniem jako rzecz szczególna, niepowtarzalna i ostateczna - ucieleśnia
nadzieję na fantastyczny skrót, który wiódłby do ziemi obiecanej totalnej konsumpcji. Aby masy mogły dać wyraz swojej dewocji, wielbiąc przedmiot obdarzony tak niezwykłymi właściwo
ściami, przedmiot ten musiał jednak zostać wyprodukowany
w skali masowej. Przypomina to szerzącą się modę na kolejne
rzekomo arystokratyczne imiona, którymi w rezultacie będą się
pysznić niemal wszystkie osoby urodzone w tym samym okresie.
Byle jakie produkty cieszą się prestiżem tylko i wyłącznie dlatego, iż umieszczono je na chwilę w centrum życia społecznego,
jako ujawnioną tajemnicę ostatecznego celu produkcji. Przedmiot opromieniony blaskiem spektaklu staje się szary i pospolity, gdy tylko wpadnie w ręce jakiegoś konsumenta, równocze
śnie bowiem wpada w ręce wszystkich konsumentów. Zbyt późno objawia swą fundamentalną nędzę, wynikającą z nędzy sposobu, w jaki został wyprodukowany. W tym momencie już inny przedmiot stał się heroldem systemu i domaga się posłuchu.
61
70
Oszustwo zaspokojenia samo się demaskuje, musi bowiem stale się odnawiać, nadążać za zmianami produktów i ogólnych
warunków produkcji. To, co chełpiło się tak bezwstydnie swą
ostateczną doskonałością, podlega, jak się okazuje, zmianom -
zarówno w spektaklu rozproszonym, jak i w spektaklu skoncentrowanym. Jedynie system ma trwać: Stalinem, jak każdym towarem, który wyszedł z mody, poniewierają ci, którzy go wylan-sowali. Każde k o l e j n e k ł a m s t w o reklamy jest jednocze
śnie p r z y z n a n i e m s i ę do kłamstwa poprzedniego. Każdy
upadek totalitarnego przywódcy odsłania z ł u d n ą w s p ó l n o -
t ę, która go jednomyślnie popierała, a w rzeczywistości była tylko zlepkiem odartych ze złudzeń samotności.
71
To, co spektakl przedstawia jako wiecznotrwałe, opiera się na
zmianie i musi się zmieniać wraz ze swą podstawą. Spektakl jest
w swej istocie dogmatyczny, ale nie może się zadowolić żadnym
trwałym dogmatem. Dla spektaklu nic nie jest w stanie spoczynku, ruch jest dla niego stanem naturalnym, choć najbardziej
przeciwnym jego skłonnościom*.
72
Nierzeczywista jedność proklamowana przez spektakl skrywa
podziały klasowe, na których opiera się rzeczywista jedność kapitalistycznego sposobu produkcji. To, co zmusza wytwórców
do uczestniczenia w budowie świata, jednocześnie wyklucza ich
z niego. To, co łączy ludzi wyzwolonych z ograniczeń lokalnych
i narodowych, oddala ich od siebie nawzajem. To, co domaga
się większej racjonalności, stanowi pożywkę dla irracjonalności
hierarchicznego wyzysku i represji. To, co tworzy abstrakcyjną
władzę społeczną, wytwarza również konkretną społeczną niewolę.
Rozdział IV
PROLETARIAT JAKO PODMIOT
I JAKO PRZEDSTAWIENIE*
Równy dostęp do dóbr i rozkoszy tego świata, obalenie
wszelkiej władzy, zerwanie wszystkich moralnych pęt - oto,
przy bliższym wejrzeniu, cel insurekcji z osiemnastego marca, a także statut złowrogiego stowarzyszenia, które dostarczyło mu armii.
D o c h o d z e n i e Komisji Zgromadzenia N a r o d o w e g o
w sprawie insurekcji z osiemnastego marca*
73
Odkąd burżuazja zwyciężyła w sferze ekonomii, całe życie spo
łeczne ogarnął rzeczywisty ruch, który znosi stan obecny*. Sta
ło się to widoczne, gdy owo zwycięstwo znalazło polityczne
przełożenie. Rozwój sił wytwórczych rozbił dawne stosunki produkcji, wszelki statyczny porządek obrócił się w proch. Wszystko, co było absolutne, jest teraz historyczne.
74
Ludzie zanurzeni w historii, uczestniczący w jej pracach i walkach, są zmuszeni patrzeć trzeźwym okiem na swoje wzajemne
stosunki*. Ta historia nie ma celów innych niż swoje samoprze-
kształcanie, aczkolwiek ostatnia nieświadoma, metafizyczna