Z drugiej strony ciekawym przykładem różnorodności motywacji, którymi kierowały się „stare" i „nowe" siły polityczne w ustalaniu ordynacji może być ordynacja...
Serwis znalezionych hasełOdnośniki
- Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
- W jakiej więc mierze obiektywny jest uzyskany przez nas opis świata, w szczególności - opis świata atomów? Fizyka klasyczna opierała się na przekonaniu (może...
- Być może, iż tu właśnie odkryjemy jeszcze dziedzinę naszego wynalazku, dziedzinę, w której zdobyć się możemy jeszcze na oryginalność, naprzykład [!] jako parodyści...
- Statyczne pole magnetyczne może być wytwarzane przez sztabkowe magnesy trwale i przez elektromagnesy: Nie istnieją pojedyncze bieguny magnetyczne -...
- 08 Przynoście więc owoc godny nawrócenia,09 a nie wmawiajcie sobie: Abrahama mamy za ojca, bo powiadam wam: Z tych kamieni Bóg może wywieść synów Abrahamowi...
- — ProĹ›ba o pomoc, ktĂłra czekaĹ‚a tysiÄ…c lat, moĹĽe poczekać jeszcze kilka godzin — albo dni — prychnęła Jonja...
- - Boże, za jakąś chyba dopłatą, no nie wiem, ale to jest chyba świr trochę, co? A może wszyscy tak mają na starość? Kurcze, wiesz co? Musisz sama sobie kupić ten...
- Przez jakiś czas obserwowałem ich i może dlatego, że byli nowi, patrzenie na nich sprawiało mi przyjemność; przy nich czułem się bezpieczny...
- Moze w zwiazku z tym pozostaje notatka, ktĂłra tu wypisuje z poznanskiej "Teczy" nr 43 z roku 1928: "W miasteczku Kuncewicze na pograniczu wschodnim powstala wsrĂłd ZydĂłw...
- Chociaż trenowałem i trenowałem godzinami, nie przypuszczałem, że dwanaście zaledwie minut walki może trwać tak bardzo długo...
- Aby współżyć w owocnej spółce z okrętem, trzeba poznać nie to, czego on dokonać nie może; trzeba raczej posiąść dokładną wiedzę o tym, na co się okręt...
Smutek to uczucie, jak gdyby się tonęło, jak gdyby grzebano cię w ziemi.
Zjawisko to jest interesujące także ze względu na wcześniej omawiane różne uwarunkowania, jakim poddane były partie ze względu na swoją genezę. Otóż elementy ordynacji większościowej, wiążące się z wyborem kandyda-
1 O rozmaitych systemach wyborczych i ich konsekwencjach patrz także A. Żukowski, Systemy wyborcze - wprowadzenie, Olsztyn 1999. Patrz także podrozdział poświęcony tym problemom w rozdziale 7 niniejszej pracy.
2 Pisze o tym A. Lijphart, Democratization and Constltutional Cholces in Czecho-Sloua-kia, Hungary and Poland 1989-1991, w: Flying Blind. Emerglng Democracles in East Central Europę, Budapest 1992, s. 101.
1.3. Mechanizmy powstawania partii politycznych.
21
tów w okręgach jednomandatowych, popierane byty zarówno przez wiele nowo powstałych partii, liczących przede wszystkim na popularność aktywistów i działaczy okresu opozycyjnego, a także okresu transformacji, jak i przez Węgierską Socjalistyczną Partię Robotniczą (późniejszą Węgierską Partię Socjalistyczną), która również spodziewała się skorzystać z popularności wielu swoich działaczy, przede wszystkim tych, którzy w poprzednich kadencjach parlamentu wiele zrobili dla swoich wyborców1. Głosowanie na listy partyjne, wiążące się z kolei z wielomanadtowymi okręgami wyborczymi i jednoznacznie proporcjonalną ordynacją wyborczą, popierały z kolei partie „historyczne", które liczyły przede wszystkim na dobre skojarzenia wyborcy z nazwą a nie konkretnym kandydatem.
Pisząc o uregulowaniach prawnych warto też wspomnieć o oddziaływaniu rozstrzygnięć odnoszących się do pozycji ustrojowej głowy państwa. Podstawową różnicą mającą m.in. związek z rolą i pozycją partii politycznych jest różnica pomiędzy systemami prezydenckimi, w których głowa państwa jest najsilniejszym organem egzekutywy a systemami parlamentarnymi, w których rola ta przypada raczej rządowi, wyłanianemu z parlamentu2. W systemach prezydenckich partie polityczne mają znacznie mniejszy wpływ na kształtowanie polityki władzy wykonawczej, przez co ich rola jest wyraźnie słabsza niż w systemach parlamentarnych. Z tego punktu widzenia nowe europejskie demokracje raczej wzmocniły niż osłabiły rolę partii, wyjątkiem są niektóre kraje postradzieckie. Tu warto wspomnieć też o sytuacji Polski, w naszym kraju bowiem na początku lat dziewięćdziesiątych tendencja do ewentualnego silniejszego umocowania ustrojowego prezydenta była bardziej wyraźna niż w krajach sąsiadujących. Nie działał na korzyść nowych partii także fakt, że pierwsze w pełni demokratyczne wybory, które odbyły się w 1990 r. nie dotyczyły parlamentu, jednego z ważniejszych miejsc działania partii, ale właśnie prezydenta. Od tego czasu jednak zmiany ustrojowe upodobniły Polskę do innych demokracji o charakterze parlamentarnym.
Na końcu wreszcie warto wspomnieć ciekawe uwarunkowanie powstawania partii w procesach współczesnej demokratyzacji, jakim jest ewolucja partii w krajach, w których działały one w zasadzie bez przeszkód od momentu powstania w XIX w. Zwraca na to uwagę Philippe Schmitter pisząc, że powstające w nowych demokracjach partie działają w otoczeniu międzynarodowym, w którym model reprezentacji oparty na partii politycznej jest poddany coraz silniejszej konkurencji ze strony innych struktur takich jak grupy interesu czy ruchy społeczne, co według tego autora należy brać pod
1 Nie bez znaczenia była w tym przypadku reforma ordynacji wyborczej, przeprowadzona na Węgrzech jeszcze w 1985 r., kiedy starano się urealnić wybór, przedstawiając więcej niż jednego kandydata. Osoby te, chcące zdobyć miejsca w parlamencie, rywalizowały o sympatie wyborców i wiele z tych usiłowań zostało ukoronowanych pewnym sukcesem.
2 O zależnościach między pozycją ustrojową poszczególnych organów państwa a rolą partii politycznych mówi koncepcja rządu partyjnego Richarda Katza, w tej pracy omówiona w rozdziale 7.
22 1. Partie polityczne - definicje i geneza
uwagę, analizując procesy demokratyzacji z punktu widzenia partii politycznych1. Innymi słowy, Schmitter zwraca uwagę, że warunki dziaiania współczesnych partii są trudniejsze niż byty kiedyś, co z pewnością należy brać pod uwagę analizując, komentując czy oceniając działanie nowo powsta-J<%ćfćfipćZfffl W państwach przechodzących procesy demokratyzacyjne.